Dạ, con cảm ơn Thầy Thánh_Tri đã có lời đóng góp thật hữu ích.
Con xin được thêm chút thiển ý; mong các Thầy, các Cô... chỉ bày thêm cho con.
Cô Như Mộng hỏi 1 câu thật là khó ?
Câu của Cô chỉ có Phật mới trả lời được. Chỉ có Phật mới là Đấng "vô niệm vô tác", dứt hẳn Luân Hồi. Con chúng ta hôm nay tu học theo Người thì hầu hết ai cũng còn vong niệm: niệm nhiều, niệm ít, niệm sâu, niệm cạn, niệm ngoài ý thức, niệm trong vô thức.. chứ chưa dứt hẳn được. Lúc nào không có "niệm" là lúc đó tâm hồn trong sáng thanh tịnh; còn lúc nào nhiều "niệm" là tâm hồn dấy động ô nhiễm. Tất cả những ai đang còn tu học, họ cũng đang phải chiến đấu với "vọng niệm" của mình hàng ngày hàng giờ Cô ạ. Thật là khổ lắm !
Con chia sẽ như vậy mong Cô hãy an tâm, không phải mình Cô như vậy đâu
Câu hỏi của Cô có rất nhiều câu trả lời, con chỉ xin góp 1 chút thiển ý với mong muốn ít nhiều được ích lợi cho Cô.
1) Nói đơn giản "vọng" niệm", "vọng tưởng" chính là không "tỉnh giác", không nhìn thấy "sự thật". Mà "sự thật" có khó thấy không ? Hoàn toàn không khó thấy vậy mà chúng ta vẫn không thấy được. Bài thơ của Cô đã nêu lên rất rõ. Con xin lấy ví dụ đơn giản hơn trong cuộc sống. Ví như khi Cô bắt gặp 1 bức tranh thì thế nào? Bức tranh vẽ hình 1 thanh niên đẹp trai chẳng hạn. Nhìn 1 cách bình thường, tổng quát Cô sẽ thấy trong bức tranh là hình người thanh niên đẹp trai (thường thì chúng ta chỉ thấy ngang đó rồi say sưa bay bổng, suy diễn viễn vong theo "vọng niệm" của mình mà thấy "mắt" ảnh sáng, "môi" ảnh đẹp...rồi sinh "tâm ưa thích", ấy chính là không thấy rõ "sự thật") nhưng 1 người tỉnh táo hơn thì người đó vẫn nhìn hiểu bức tranh như thế ĐỒNG THỜI cũng thấy luôn rằng bức tranh là bằng giấy hoặc vải, hình vẽ thì bằng nước cọ, sơn, màu… kết hợp lại. Cho nên "mắt' cũng = "vải, sơn, màu..."; "môi" cũng = "vải, sơn, màu..." đồng 1 thể không có gì phân biệt. Thấy rõ ràng như vậy cho nên người đó “sáng suốt” không vọng niệm suy diễn thế này, thế kia. Tương tự như vậy cho tất cả các loại hình ảnh khác.
Hay là gặp người thanh niên thật ngoài đời, nhất là những người hơi đẹp đẹp thì chúng ta chỉ thấy ngang đó rồi sinh "tâm ham thích" (why ? => vọng niệm) nhưng nếu tỉnh táo hơn thì Cô vẫn nhìn thấy rõ người thanh niên đẹp đó "ĐỒNG THỜI" cũng thấy luôn rằng đó là 1 khối thịt, da, tóc, máu, xương, gân… kết hợp lại mà thành. Chỗ "tóc, tai, mũi, miệng..." đó cũng đầy đủ tánh "sinh lão bệnh tử" y chan nhau không có gì khác. Vậy mà mình lại nhìn thấy rằng "mắt" sáng, "môi" đẹp...để rồi "ưa thích" là mình đang nhìn thấy "sự thật" hay là không "sự thật" ? "Sự thật" đó có khó thấy không ? Có ngày nào mình không thấy những điều đó ? Tương tự như vậy cho hết thảy mọi người trên đời.
Và cũng giống như vậy cho đến bàn, ghế, cây, đá, hoa, quả...tất cả mọi thứ có tánh "thành, trụ, hoại, không" ở trên đời.
Giữ được "nhãn quan" như vậy Cô sẽ luôn luôn "tỉnh giác", thấy đúng "sự thật" mà không bị "vọng niệm" dẫn dắt đi, sau này dễ tu tập Thiền Định (cái này có công năng phá chấp, nhưng có 1 số người không biết cách hành trì sẽ bị "nhức đầu" do dằn ép). Cô hãy sống chậm lại, thảnh thơi thư thái, chỉ nhìn thấy "sự thật" thôi chứ có gì đâu phải cố gắng. Thực hành tu tập lâu ngày "tâm" sẽ luôn "tỉnh giác", nếu đi sâu vào + thêm tánh "khổ" của thế gian sẽ khởi sinh "từ bi" (cái này automatic, không phải "kích" bằng "trí não"). Nói đơn giản giống như nó thành "bản chất" của mình vậy đó. Hễ thấy người là "tâm" phủ trùm yêu thương tới người đó trong khi “trí, mắt” chưa kịp "thấy" giàu, nghèo, lớn, bé...
2) Ở trên con nói là những cái bình thường, mắt thấy, tai nghe...trong cuộc sống. Nhưng thật ra nó còn có những yếu tố vô hình như Nhân Quả, Nghiệp Lực...Những cái này thì thật là cao sâu, con không dám lạm bàn. Đơn giản là "vọng niệm" của mình còn do "nghiệp lực" của mình thúc đẩy. Cho nên không lúc nào mình "làm chủ", điều khiển được nó (bởi vì "nghiệp lực" làm chủ chứ không phải mình). Giữ "yên" được 1 lúc rồi lại "động", giữ được 1 thời gian rồi lại "động". Cho nên các biện pháp "ức chế tâm" chỉ là giải quyết phần ngọn (nhưng không ai không đi qua giai đoạn này), mà phần gốc chính là "nghiệp lực" của mình. Giống như con ăn bánh bậy bạ, xong rồi bị đau bụng. Thế là con chạy ra tiệm thuốc Tây mua thuốc đau bụng. Uống xong thì hết đau bụng thật, nhưng mà cái miệng vẫn cứ ăn những món đồ bậy bạ. Thế là con vẫn cứ "đau bụng". Và đổ lỗi cho "thuốc" này không hiệu quả, chạy đi tìm "thuốc" khác...
Vậy muốn diệt trừ "tận gốc" cái tâm loạn của mình thì phải giải quyết cái "nghiệp lực", chứ "đừng chỉ" đè cái tâm ra cho thuốc. Cái này Chư Phật dạy rất rõ trong Giới Luật:
Chớ làm các điều ác
Năng làm các việc lành
Giữ tâm hồn thanh tịnh
Ấy là lời Chư Phật.
Chớ làm các điều ác là "ngăn" không để gây tạo "nghiệp" nữa, "năng làm các việc lành" để gây tạo "phước lành" tẩy trừ "nghiệp" (cái này phải tu Vô Lượng Kiếp vì đã gây tạo "nghiệp" từ Vô Lượng Kiếp, như vậy thì mới "công bằng"
), rồi sau đó mới "giữ tâm hồn thanh tịnh". Sao Chư Phật không dạy "giữ tâm hồn thanh tịnh" trước nhỉ ? Lý do là ở chỗ đó. Phải ngăn cái "nhân" nghiệp thì mới không có cái "quả" loạn. Chứ nếu đã có cái "nhân" nghiệp mà không có cái "quả" loạn thì không thể được. Như vậy là phải "ngăn" nghiệp, "tẩy" nghiệp trước rồi mới tâm hồn thanh tịnh được. "Ngăn, tẩy" được chừng nào thì càng "thanh tịnh" được chứng ấy. Và ngược lại, tâm hồn thanh tịnh cũng sẽ hổ trợ, giúp chúng ta "dễ dàng" không tạo nghiệp, làm được nhiều phước lành.
Trong Kinh Kim Cang còn kinh khủng hơn nữa. Đức Phật dạy :
"Này Tu-bồ-Đề, đối với các vị Đại bồ tát nên hàng phục tâm như thế này: 'Đối với tất cả các loài chúng sinh, hoặc sinh ra từ bào thai, hoặc sinh ra từ trứng , hoặc sinh nơi ẩm thấp, hoặc do biến hóa sinh ra, hoặc có hình sắc, hoặc không có hình sắc, hoặc có tư tưởng hoặc không có tư tưởng, hoặc chẳng phải có tư tưởng cũng chẳng phải không tư tưởng, ta đều độ nhập cho vào Vô dư Niết Bàn. Như vậy diệt độ vô số chúng sinh, nhưng thật không có chúng sinh nào được diệt độ'
Chỗ này là Phật dạy cho các hàng Bồ tát nhưng con thấy có liên quan đến vấn đề chúng ta đang nói, nên con mạo muội đem vào phân tích cho sáng tỏ. Có gì sơ sót mong các Thầy, các Cô... bổ khuyết dùm cho con !
Chỗ này Phật nói thật là cao sâu. Phật lấy "chúng sinh" trong Pháp Giới làm đối tượng để "tịnh" tâm (còn chúng ta thì chuyên lấy "tâm" mình đè ra cho "thuốc"
) Con xin không luận giải ý nghĩa của Kinh vì nếu viết ra thì dài lắm. Ở dây, chúng ta "chấp nhận" lời Phật dạy để làm cho sáng tỏ vấn để. Đức Phật muốn dạy chúng ta làm phước, độ sinh với "tâm lượng" vô biên => để tẩy trừ vô lượng Nghiệp mà chúng ta đã gây tạo. Người đã lấy "chúng sinh" làm chiếc gương soi cho mức độ "tịnh" của tâm. Như vậy đoạn Kinh này Đức Phật cũng muốn dạy chúng ta muốn “hàng phục tâm” (hết vọng niệm) thì phải giải trừ hết cái gốc “nghiệp lực” bằng Đại Bi Tâm (độ vố chúng sinh mà vẫn không cảm thấy chúng sinh nào được độ, tâm hoàn toàn "vô niệm").
Xin cho con được định nghĩa thế nào là “Nghiệp”. “Nghiệp” là những hành động, ý nghĩ, lời nói…có ảnh hưởng tới nhân phẩm, danh dự, thân thể...người khác HOẶC là ảnh hưởng tời “đạo đức” của bản thân. Như vậy, mình ở 1 mình mà “hành động đúng” vẫn tạo thành “phước” và “hành động không đúng” vẫn tạo thành “nghiệp”. Thí dụ: 1 người quét nhà với “tâm” tinh cần, nghiêm mật kỷ lưỡng thì vẫn có công đức; còn như 1 người quét với “tâm” qua loa, hời hợt, làm cho xong chuyện thì vẫn tạo thành "nghiệp". Tương tự như vậy cho vô lượng công việc khác trong cuộc sống đời thường.
Tóm lại, Cô hãy giữ cho mọi thứ đơn giản, làm việc gì thì biết rõ việc đó, quan sát mọi việc thì thấy “đúng” sự thật. Cái này Đức Phật dạy rất kỹ trong Kinh Nikaya bài “Thân hành niệm”: “Tỳ kheo đi biết vị ấy đi, Tỳ kheo đứng biết vị ấy đứng, …mang bát, đắp y, khất thực…vị ấy biết rõ. Tâm có tham biết tâm có tham, tâm không tham biết tâm không tham, tâm có sân biết tâm có sân, tâm không sân biết tâm không sân…” Xin Cô bắt đầu từ mọi thứ đơn giản trong cuộc sống. Cho đến ngày nào mà Cô không còn cần phải hỏi câu này nữa, nghĩa là ngày đó Cô đã thành "Phật", lúc đó xin Cô độ cho con với nha ! Con cảm ơn các Cô, các Thầy…nhiều lắm !!!
Mong các Thầy, các Cô... thân tâm thường an lạc, giác tuệ luôn sáng ngời.
Nam Mô Thích Ca Mâu Ni Phật !!!