Cái gì khổ hơn hết?

[Thiện hữu]

Xưa, Phật ở tinh xá thuộc nước Xá Vệ. Lúc ấy, có bốn thầy Tỳ kheo ngồi dưới gốc cây hỏi lẫn nhau: "Tất cả thế gian cái gì khổ hơn hết?"

Một người nói: "Trong thiên hạ không gì khổ hơn dâm dục".

Một người nói: "Trong thiên hạ không gì khổ hơn giận hờn".

Một người nói: "Trong thiên hạ không gì khổ hơn đói khát".

Một người nói: "Trong thiên hạ không gì khổ hơn sợ hãi".

Họ tranh luận với nhau không ai chịu thua.

Phật biết như thế, bèn đến hỏi các thầy Tỳ kheo: "Các ông bàn luận việc gì thế?"

Các thầy bèn đứng dậy đãnh lễ Phật và bạch lại các điều đã tranh luận kể trên.

Phật dạy: "Nầy các thầy Tỳ kheo! Sự tranh luận của các ông chưa đến chỗ tận cùng của cái nghĩa khổ; trong thiên hạ không có gì khổ hơn là có thân. Các tai họa đói khát, lạnh nóng, giận hờn, sợ hãi, sắc dục đều do nơi thân. Thân là gốc khổ, là nguồn họa, lao tâm nhọc trí lo lắng trăm bề; các loài bò hay máy cựa trong ba cõi sát hại lẫn nhau, bị cái Ngã trói buộc sanh tử không ngừng đều do có thân mà ra. Muốn thoát ly cái khổ thế gian, phải cầu tịch diệt, nhiếp tâm chánh niệm, dứt hết tạp niệm, chứng đắc Niết bàn mới là vui hơn hết". Lúc đó đức Thế Tôn nói kệ rằng:

Không gì nóng hơn dâm
Không gì độc hơn giận
Không gì khổ hơn thân
Không gì vui hơn diệt.
Không ưa thú vui nhỏ
Biện tài, trí huệ nhỏ
Suy xét cầu việc lớn
Mới được an lạc lớn.
Ta đây là Thế Tôn
Giải thoát, không còn lo
Ta đã vượt ba cõi
Một mình hàng phục ma.

Kinh Pháp Cú Thí Dụ, phẩm An ninh thứ ba.