"Như Thị Kiến Tánh Thị Tâm Phi Ngã"

[Đồng Nát]

"'Như Thị Kiến Tánh Thị Tâm Phi Ngã' Tánh thấy là Tâm chứ không phải là con mắt. Câu này cho chúng ta thấy Chơn tâm là cái biết mà cái biết không lệ thuộc nơi căn và trần...tức là Tánh thấy "thị tâm phi nhãn": là tâm chứ không còn phải con mắt".

[binh]

đ/h xem lại chính văn xem là chữ "phi nhãn" hay "phi ngã" ?

[Đồng Nát]

đ/h xem lại chính văn xem là chữ "phi nhãn" hay "phi ngã" ?

Câu đó nguyên văn đúng là 'Như Thị Kiến Tánh Thị Tâm Phi Ngã' đó thiện hữu nhưng tại sao câu cuối lại là "Tánh thấy 'thị tâm phi nhãn: là tâm chứ không còn phải con mắt" (sic).

Thiện hữu thông cảm, đưa bài lên đây đủ bị kêu là làm "loãng diễn đàn", kêu là "xả rác" (spam), kêu là máy photocopy...(cái này nhân cơ hội muốn chửi Đồng Nát ngu, vô ý thức, trẻ con nhưng không nói thẳng ra đó thôi nên cũng còn chút từ bi chửi nhẹ nhẹ gọi nôm nam là cái máy copy ). Người ta chửi nhau loạng xạ, từ ngữ thô lỗ, ngã mạn khắp diễn đàn thì nó không có làm loãng nội dung của diển đàn mà nó gây ra sự hấp dẫn lôi cuốn nhiều người thích "trần cảnh" vào xem hơn, vậy đó thiện hữu ạ.

cho nên mới Đồng Nát mới tức cảnh trần...trụi đó mà thơ thẩn:
Xuân hết, Đông đến, Hạ lại về,
Hoa mai nở rộ khắp... mùa thu!!!

Còn trích một ý một câu gọi là trọng tâm ra đưa lên các thiện hữu xem không hiểu thì Đồng Nát phải thêm thời gian vào để giải thích, thật bất tiện cho cả hai phía, mất thời gian cho cả đôi bên, nếu đưa bài hơi dài nhưng nói hết ý thì đâu phải tốn thêm thời giờ hỏi qua hỏi lại giải thích. Không biết phải làm sao cho phải đây, tội nghiệp cho Đồng nát chứ.
Làm người đã khó tu học càng khó hơn! Ăn ở sao cho trải sự đời cũng khó!

Chắc tại vì Đồng Nát chưa có đủ định lực Tứ vô lượng tâm cho nên tới lúc cần phải thối lui "nhập thất" tự lo cho chính mình. Còn nhiều điều muốn chia sẻ nhưng thấy hình như chưa hợp thời. Cái gì cần làm cũng đã làm theo ý chủ quan của Đồng Nát rồi.

[Đồng Nát]

"'Như Thị Kiến Tánh Thị Tâm Phi Ngã' Tánh thấy là Tâm chứ không phải là con mắt. Câu này cho chúng ta thấy Chơn tâm là cái biết mà cái biết không lệ thuộc nơi căn và trần...tức là Tánh thấy "thị tâm phi nhãn": là tâm chứ không còn phải con mắt".

Không lệ thuộc nơi căn và trần không lệ thuộc nơi có cái sáng cái tối. Có ánh sáng (ánh sáng đèn mặt trời, mặt trăng...) chỉ là duyên thôi.
Chữ Thị ở đây ở đây chỉ thị tâm thấy chứ không phải con mắt thấy.

Nếu cái thấy phụ thuộc nơi căn và trần thì nhắm mắt(căn) thì không có cái thấy, mở mắt mới thấy được. Còn nữa, nếu mắt vẫn mở to nhưng không có ánh sáng thì cũng không thấy gì cả còn bị ngăn ngại giới hạn. Còn nếu nhắm mắt mở mắt đều thấy như nhau, đây là cái Tánh thấy của Tâm tức là Kiến tánh, nghĩa là ly trần hữu thể, ly căn hữu thể (nghĩa là rời khỏi căn và trần) thì Kiến tánh (Tánh thấy bằng Tâm) cái này mới thực thấy, mới là Tánh thấy bất sanh bất diệt (thường hằng) ngay nơi cái Tánh sanh diệt.(Vô thường)

Chúng sinh mở mắt thấy đối tượng-vạn vật (còn), nhắm mắt không thấy (mất) tức là cái thấy sanh diệt. Mở mắt hay nhắm mắt vẫn thấy đó là cái Tánh thấy không sanh diệt, đó mới là Kiến tánh là thị.

1.Ngồi trong nhà đóng các cửa nhưng vẫn có ánh sáng thì chỉ thấy trong nhà (trần), không thấy biết bên ngoài nhà, mở cửa ra mới thấy được bên ngoài (trần).
2.Ngồi trong nhà mở toang cửa ra nhắm mắt(căn) lại nhưng chẳng thể thấy trong nhà hay ngoài nhà. 2 trường hợp này Cái thấy này là còn phụ thuộc vào căn và trần.
3.Ngồi trong nhà mở toang cửa mở to mắt(căn) nhưng trong nhà-ngoài nhà không có ánh sáng lại nên chẳng thể thấy trong nhà hay ngoài nhà. 2 trường hợp này Cái thấy này là còn phụ thuộc vào căn và trần.

Nói ra đây để chúng ta phân biệt đâu là cái Tánh thấy sanh diệt(động) và Tánh thấy không sanh diệt (Kiến tánh)(Tịnh) để chúng ta đừng chấp trước dính mắc vào cái thấy phụ thuộc vào trần và trần thì sinh tâm động loạn vọng tưởng do trần cảnh dẫn dắt.

Cái thấy bằng mắt không phải là ảo là mộng nhưng nó hay biến đổi còn-mất cho nên mới kếu là không thật, đừng nhầm lẫn do chấp theo ngôn từ nên không thấy được chân lý.

"Tối và sáng là tiền trần, là ngoại cảnh dù tiền trần tối sáng thế nào, tánh thấy vẫn không hao kém. Cái tánh không hao kém đó chính là một tánh của Như Lai Tạng tâm...."
Kính.

[Đồng Nát]

Chánh Văn:
"Này A-nan, cái tiếng ở trong tánh nghe tự có sanh có diệt; chẳng phải vì Ông nghe cái tiếng sanh, cái tiếng diệt mà làm cho Tánh nghe của Ông thành có thành không. Ông còn lẫn lộn, lầm cái tiếng với cái nghe, lạ gì chẳng bị mê mờ, lấy cái thường làm cái đoạn; rốt cuộc lại Ông không nên nói: rời các trần động, tịnh, đóng mở, bịt, thông, làm cho cái nghe không có Tánh?"

Cái tiếng (âm thanh, tiếng chuông...) ở trong Tánh nghe tự có sanh có diệt; chẳng phải vì Ông nghe cái Tiếng Sanh (có âm thanh), cái Tiếng Diệt (không còn âm thanh) mà làm cho Tánh nghe của Ông khi có khi không. Ông còn lẫn lộn, lầm cái tiếng với cái nghe, lạ gì chẳng bị mê mờ, lấy cái thường (Tánh nghe) làm cái đoạn (âm thanh); rốt cuộc lại Ông không nên nói: rời các trần động-tịnh, đóng-mở, bịt-thông, làm cho cái nghe không có Tánh?

động-tịnh, đóng-mở, bịt-thông: thuộc tiền trần sanh diệt (có-không; còn-mất)

lấy cái thường (Tánh nghe) làm cái đoạn (ám chỉ âm thanh lúc có lúc không): "cái thường" nghĩa là thường trụ - không biến đổi
"Cái đoạn": gãy khúc, lúc có lúc không, sanh-diệt.

Tánh nghe là thường hằng, thường trụ. Tánh nghe không phụ thuộc vào Nhĩ căn (Tai) và thanh trần(âm thanh), Tánh nghe này cũng chính là Tâm, Tâm nghe thấy!

[dung phuong]

không biết chừng nào phượng mới giõi như bạn?
viết hay quá đi
chúc bạn an lạc

[Đồng Nát]

không biết chừng nào phượng mới giõi như bạn?
viết hay quá đi
chúc bạn an lạc

Xin đừng vọng tưởng! thiện hữu là thiện hữu, Đồng Nát là Đồng Nát, đem phân biệt cao thấp là để tâm chạy theo trần cảnh mà quên mất mình cũng có tánh hiểu biết đều bình đẳng như nhau. Hiện tại cứ lo học cho thấu đáo, còn sơ cơ còn biết ít thì cũng phải thấu đáo tận cùng cái biết mà mình đang có, thực hành ngay sự hiểu biết đó trong đời sống thì sẽ thấy chân lý ngay, không đâu xa. Ngay trong chính mình, ngay trong thực tại.

[dung phuong]

cám ơn lời hay ý đẹp rất chân tình cũa bạn
phượng sẽ ghi nhớ lời bạn dạy và cố gắng học

[Đồng Nát]

CHÂN LÝ TUYỆT ĐỐI
Hoà Thượng Thanh Từ

--------------------------------------------------------------------------------

Một thực thể không lệ thuộc nhân quả, duyên sanh, thoát ngoài đối đãi là chân lý tuyệt đối. Không thuộc nhân quả nên không sanh diệt vô thường. Không thuộc duyên sanh nên không phải hợp tướng giả dối. Thoát ngoài vòng đối đãi nên không trị liệu, không so sánh, không luận bàn, không suy nghĩ đến được. Thực thể này không lệ thuộc thời gian, không bị chi phối của không gian, vượt ngoài mọi đối tượng trong vũ trụ. Chính nó là sanh mạng là mạch sống của chúng sanh, mà chúng sanh không nhận ra nó. Nó hiển nhiên hằng có mặt nơi chúng ta, mà chúng ta lãng quên nó một cách đáng thương. Nó là thể chẳng sanh chẳng diệt vĩnh cửu trường tồn của chúng ta, chúng ta không biết đến nó, đi nhận cái sanh diệt tạm bợ làm mình. Bỏ quên thực thể này là vô minh là si mê, nhận được nó là giác ngộ là trí tuệ. Bỏ quên nó, đi theo sanh diệt là luân hồi, nhận sống với nó là vô sanh giải thoát. Bởi thực thể này hệ trọng dường ấy, nên chúng ta phải biết: Nó tên gì? Làm sao nhận ra nó? Nhận được nó có lợi ích gì? Chúng tôi sẽ theo thứ tự giải quyết những thắc mắc này.


Thực thể này nguyên không có tên, trong Phật pháp tùy công dụng gắng gượng đặt rất nhiều tên: Kinh Kim Cang gọi là Kim Cang Bát-nhã Ba-la-mật tức là trí tuệ cứu kính như kim cang. Bởi vì trí tuệ này không có cái gì phá hoại được nó, mà nó hay phá hoại tất cả, như chất kim cang. Kinh Viên Giác gọi nó là Viên giác tánh, là tánh giác tròn đầy. Vì đối với các thứ chân lý, chúng ta nhận được từng phần chân lý nào thì, giác ngộ phần chân lý ấy, nên gọi là phần giác. Chỉ nhận được Chân lý tuyệt đối này, mới gọi là giác ngộ viên mãn. Kinh Pháp Hoa gọi là Tri kiến Phật hay Phật thừa. Bởi vì nó là cái thấy biết Phật, là cỗ xe đưa người đến Phật quả. Kinh Hoa Nghiêm gọi là Trí tuệ Phật. Vì nhận được thực thể này là trí tuệ giác ngộ của chư Phật. Kinh Lăng Nghiêm gọi là Chân tâm hay Như lai tàng. Nó là tâm thể chân thật hay kho tàng Như Lai của chúng sanh. Kinh Duy-ma-cật gọi là Pháp môn bất nhị, vì nó vượt ra ngoài vòng đối đãi hai bên. Thiền tông gọi là Chân tánh. Nó là tánh chân thật của tất cả chúng sanh. Lại còn những tên thông dụng là: Chân như, Phật tánh, Pháp thân, Đạo, Bản lai diện mục..., không thể kể xiết.

Tạm biết tên thể này một cách khái quát rồi, chúng ta cần phải nhận ra mặt mày nó mới là điều thiết yếu. Song phàm có nói năng có trình bày đều thuộc về tương đối, làm sao diễn đạt khiến người chưa hiểu nhận được. Đây quả là điều thiên nan vạn nan. Tuy nhiên, chúng tôi cũng gắng gượng trước tạm đặt những nguyên tắc, kế dẫn lời Phật dạy trong kinh, sau cùng nhắc lại những phương tiện của Thiền sư, họa chăng quí độc giả có nhận được phần nào chăng?

Chúng ta tạm đặt những nguyên tắc để khả dĩ nhận ra mặt mày của nó. Phàm cái gì “có hình tướng đều do duyên hợp là hư giả”, cái gì “có tác động là sanh diệt”, cái gì “đối đãi là không thật”. Ngược lại, cái gì “không hình tướng, không tác động, không đối đãi là chân thật thường còn vô sanh”. Cái không hình tướng thì không giới hạn chỗ nơi trong ngoài. Vừa đặt câu hỏi tìm chỗ nơi nó là sai. Cái không tác động thì không sanh diệt, không bị vô thường theo thời gian. Đặt vấn đề thời gian với nó là sai. Cái không đối đãi thì không còn so sánh không phân biệt. Đặt vấn đề so sánh phân biệt với nó là sai. Thực thể này tràn đầy hiện hữu nơi chúng ta. Vừa dấy tâm tìm kiếm nó là sai. Nó là thực thể của giác tri, không phải cái đối tượng giác tri. Nếu khởi nghĩ cầu biết nó là sai. Nó không hình tướng, không tác động, không đối đãi, mà có mặt khắp ba nơi ấy. Cho nên nghĩ ly khai hình tướng tác động đối đãi để tìm nó là sai. Yếu chỉ nhận ra nó là tự ta “trực nhận, thầm nhận”. Lời Phật dạy, phương tiện Tổ chỉ đều là lối “đập cỏ rắn sợ” hay “vỗ nước cá đau đầu” mà thôi. Chúng ta muốn nhận ra nó phải khéo nhìn theo tinh thần “ngón tay chỉ mặt trăng”. Mặt trăng không nằm tại đầu ngón tay, khéo nương theo ngón tay thấy mặt trăng ở tận trong hư không. Hoặc nhìn theo tinh thần soi gương. Nhân thấy bóng trong gương, biết được mặt thật của mình, đừng chấp bóng là thật, đợi khi xoay gương mất bóng la hoảng lên “mất mình”.

Đây là phương tiện tạm đặt những nguyên tắc, nương nó khả dĩ chúng ta thấy được thực thể chính mình.

Thực thể này biểu lộ thường xuyên nơi sáu cơ quan (mắt, tai, mũi, lưỡi, thân, ý) của chúng ta, mà không lệ thuộc hoàn toàn sáu cơ quan ấy. Dễ nhận dễ thấy nhất là, ở mắt và tai. Vì thế, đức Phật khi muốn chỉ thực thể chẳng sanh chẳng diệt ấy, thường dùng phương tiện chỉ ngay nơi mắt và tai của chúng ta.

Kinh Lăng Nghiêm có đoạn:

...Phật ở trong đại chúng đưa tay lên rồi nắm lại xòe ra, nắm lại xòe ra, hỏi ngài A-nan: Nay ông thấy cái gì?
A-nan thưa: Con thấy bàn tay trăm báu của Như Lai ở trong chúng xòe nắm.
Phật bảo A-nan: Ông thấy tay ta ở trong chúng xòe nắm, là tay ta có xòe có nắm hay cái thấy của ông có xòe có nắm?
A-nan thưa: Tay trăm báu của Thế Tôn ở trong chúng xòe nắm. Con thấy tay Như Lai tự xòe nắm, chẳng phải tánh thấy của con có xòe nắm.
Phật hỏi: Cái nào động cái nào tịnh?
A-nan thưa: Tay Phật động, tánh thấy của con còn không có tịnh, huống nữa là động.
Phật khen: Đúng thế!

Lúc đó, trong lòng bàn tay Phật phóng một làn hào quang báu soi bên phải ngài A-nan, A-nan liền xoay đầu nhìn bên phải; lại phóng quang soi bên trái ngài A-nan, A-nan xoay đầu nhìn bên trái.

Phật hỏi A-nan: Hôm nay tại sao đầu ông dao động?
A-nan thưa: Con thấy hào quang báu của Như Lai phóng đến bên trái bên phải của con, con nhìn theo hai bên nên đầu tự dao động.
Phật hỏi: Ông nhìn hào quang Phật soi bên trái bên phải nên đầu dao động, thế là đầu ông động hay cái thấy động?
A-nan thưa: Bạch Thế Tôn! Đầu con tự động, tánh thấy của con còn chẳng dừng, huống là dao động.
Phật khen: Đúng thế!

Khi ấy, Như Lai bảo khắp đại chúng rằng: Nếu như chúng sanh nhận lấy cái dao động gọi là trần, nhận lấy cái dao động gọi là khách. Các ông xem A-nan, đầu tự dao động cái thấy không động. Lại xem ta, tay tự xòe nắm cái thấy không xòe nắm. Tại sao hôm nay các ông lấy động làm thân, lấy động làm cảnh, từ thủy đến chung niệm niệm sanh diệt, quên mất chân tánh làm việc điên đảo, tâm tánh đã mất chân, nên nhận vật làm mình, ở trong luân hồi tự chịu lưu chuyển.
(Kinh Lăng Nghiêm cuối quyển 1 Hán tự)

Qua đoạn kinh này, chúng ta nhận thấy thâm ý Phật muốn chỉ cho ngài A-nan và đại chúng biết: Ngoại cảnh biến động sanh diệt như bàn tay Phật xòe nắm, thân này dao động vô thường như đầu ngài A-nan xoay qua lại. Chỉ có cái thấy, xem thấy cảnh biến động mà không bị biến động, tựa nơi đầu dao động mà không bị dao động. Cái biến động và dao động là vô thường hư giả, tại sao chúng ta nhận nó làm thật thân mình, làm thật cảnh của mình? Trái lại, cái thấy biết chưa từng dao động là chân thật vô sanh, mà chúng ta lại bỏ quên nó, để cam chịu lưu chuyển luân hồi.

Lại cũng một đoạn trong kinh Lăng Nghiêm:

Vua Ba-tư-nặc đứng dậy bạch Phật: Con xưa chưa từng nghe sự chỉ dạy của Phật, gặp Ca-chiên-diên, Tỳ-la-chi-tử đều nói: “Thân này sau khi chết không còn gì nữa, gọi là Niết-bàn.” Nay con tuy gặp Phật vẫn còn hồ nghi “làm sao phát huy chứng biết chỗ tâm này chẳng sanh chẳng diệt”? Đại chúng ở đây, những người còn trong hàng hữu lậu, thảy đều thích được nghe.
Phật hỏi: Đại vương! Nhục thân hiện tại của ông là đồng kim cang thường trụ chẳng hoại hay là biến hoại?
Vua thưa: Bạch Thế Tôn! Thân con hiện nay trọn theo biến diệt.
Phật bảo: Đại vương! Ông chưa từng diệt làm sao biết nó diệt?
Vua thưa: Bạch Thế Tôn! Thân biến hoại vô thường của con tuy chưa từng diệt, song con xem hiện tiền niệm niệm đổi dời luôn luôn chẳng dừng, như lửa tàn thành tro dần dần tiêu mất, mất hết không dừng, nên biết thân này sẽ theo tiêu diệt.
Phật bảo: Đại vương! Đúng thế. Nay ông đã già, đi theo suy yếu, nhan mạo đâu giống lúc còn trẻ?
Vua thưa: Bạch Thế Tôn! Thuở xưa con còn trẻ da dẻ tươi nhuận, đến lúc trưởng thành khí huyết sung mãn, nay con già cả suy yếu hình sắc khô khan, tinh thần mờ tối, tóc bạc mặt nhăn không còn bao lâu sẽ chết, làm sao sánh được với lúc sung thạnh?
Phật bảo: Đại vương! Hình dung của ông đâu lẽ già liền?
Vua thưa: Bạch Thế Tôn! Nó thầm biến hóa đổi dời thật con chẳng biết, nóng lạnh đổi thay dần dần đến như thế. Vì sao? Khi con hai mươi tuổi tuy nói niên thiếu, nhan mạo đã già hơn lúc mười tuổi, đến ba mươi tuổi lại suy hơn hai mươi tuổi, nay đã sáu mươi hai tuổi xem lại thuở năm mươi tuổi rõ ràng cường tráng. Bạch Thế Tôn! Sự thầm đổi dời tuy đặt thời hạn mười năm, song con suy xét kỹ nó biến đổi đâu những mười năm hai mươi năm, mà thật dời đổi từng năm; đâu chỉ từng năm, mà dời đổi từng tháng, đâu những từng tháng mà dời đổi từng ngày. Suy xét chín chắn tế nhị hơn thì khoảng mỗi sát-na, mỗi niệm đổi dời. Vì thế, biết thân con trọn theo biến diệt.
Phật bảo: Đại vương! Ông thấy sự biến hóa đổi dời chẳng dừng, ngộ biết thân ông tiêu diệt; cũng chính khi diệt đó, ông biết trong thân có cái chẳng diệt chăng?
Vua chấp tay bạch Phật: Thật con chẳng biết.
Phật bảo: Nay tôi chỉ cho ông biết cái tánh chẳng sanh diệt. Đại vương! Ông khi mấy tuổi được thấy sông Hằng?
Vua thưa: Khi con được ba tuổi mẹ bồng đi yết kiến Kỳ-bà Thiên sang ngang sông này, khi ấy là biết sông Hằng.
Phật bảo: Đại vương! Như ông đã nói, khi hai mươi tuổi già hơn mười tuổi, cho đến sáu mươi tuổi, năm tháng ngày giờ niệm niệm đổi dời, ắt khi ông ba tuổi thấy sông Hằng đến năm mười ba tuổi thấy sông Hằng, cái thấy ấy thế nào?
Vua thưa: Như lúc ba tuổi rõ ràng không đổi, cho đến hiện nay sáu mươi hai tuổi vẫn không có khác.
Phật bảo: Nay ông tự lo tóc bạc mặt nhăn, quyết định mặt nhăn hơn lúc còn trẻ, song hiện nay ông thấy sông Hằng cùng với cái thấy sông Hằng thuở xưa có trẻ có già chăng?
Vua thưa: Bạch Thế Tôn! Không.
Phật bảo: Đại vương! Mặt ông tuy nhăn, song tánh thấy của ông chưa từng nhăn; nhăn thì biến đổi, chẳng nhăn thì không biến đổi; biến đổi thì bị sanh diệt, cái không biến đổi vốn không sanh diệt, tại sao ở trong ấy chịu sanh tử với ông, mà ông dẫn lời Mạc-dà-lê... đều nói thân này sau khi chết là diệt hết? ...
(Kinh Lăng Nghiêm đầu quyển 2 Hán tự)

Đọc đoạn kinh này, chúng ta thấy Phật chỉ rõ ràng ngay nơi thân này cái nào sanh diệt, cái nào chẳng sanh diệt. Thân là dòng biến động thay đổi từng phút giây, tức là vô thường hoại diệt. Tánh thấy xưa nay chưa từng thay đổi thì làm gì có hoại diệt. Nói tánh thấy là chỉ cái thấy biết thường xuyên nơi mắt chúng ta, khi chưa hợp tác với niệm thứ hai để so sánh đẹp xấu hơn kém. Cho đến mắt chúng ta mở hay nhắm, nó cũng luôn luôn hiển lộ. Nó không lệ thuộc hoàn toàn vào mắt, cơ quan mắt tốt thì nó hiện sáng tỏ, cơ quan mắt xấu thì nó hiện lu mờ, cho đến cơ quan mắt hoại nó cũng không bị hoại theo. Đó là đặc tính chẳng sanh chẳng diệt của nó vậy.

Chẳng những thực thể chẳng sanh chẳng diệt hằng biểu lộ ở mắt, mà ở tai nó cũng có mặt luôn luôn. Cũng kinh Lăng Nghiêm có đoạn:

... Phật bảo La-hầu-la đánh một tiếng chuông, hỏi A-nan: Hiện giờ ông nghe chăng?
A-nan và đại chúng đồng thưa: Chúng con nghe. Tiếng chuông bặt dứt, Phật lại hỏi: Hiện giờ các ông nghe chăng? A-nan và đại chúng đồng thưa: Chẳng nghe. La-hầu-la lại đánh một tiếng chuông, Phật hỏi: Hiện giờ các ông nghe chăng? A-nan và đại chúng đồng đáp: Nghe. Phật hỏi A-nan: Ông tại sao nghe, tại sao chẳng nghe? A-nan và đại chúng đồng bạch Phật: Nếu đánh tiếng chuông thì chúng con được nghe, đánh lâu tiếng bặt âm vang dứt hết thì gọi là không nghe.

Phật lại bảo La-hầu-la đánh chuông, hỏi A-nan: Hiện giờ có tiếng chăng? A-nan và đại chúng đồng thưa: Có tiếng. Đợi giây lâu tiếng bặt, Phật lại hỏi: Hiện giờ có tiếng chăng? A-nan và đại chúng đáp: Không tiếng. Giây lát La-hầu-la lại đánh chuông, Phật hỏi: Hiện giờ có tiếng chăng? A-nan và đại chúng đồng đáp: Có tiếng. Phật hỏi A-nan: Ông nói thế nào là có tiếng, thế nào là không tiếng? A-nan và đại chúng đồng bạch: Nếu đánh chuông thì gọi có tiếng, đánh lâu tiếng bặt âm vang dứt hết thì gọi không tiếng. Phật quở A-nan và đại chúng: Hôm nay tại sao các ông tự nói rối lọan?

Đại chúng và A-nan đồng thời hỏi Phật: Thế nào hôm nay chúng con nói rối loạn? Phật bảo: Tôi hỏi các ông nghe thì các ông đáp nghe, tôi hỏi các ông tiếng thì các ông đáp tiếng. Chỉ nghe với tiếng mà đáp không nhất định. Tại sao như thế chẳng gọi là rối loạn?

Này A-nan! Tiếng bặt không còn âm vang ông nói không nghe, nếu thật không nghe thì tánh nghe đã diệt, giống như cây khô, lại đánh tiếng chuông thì ông làm sao mà biết? Biết có biết không chính là thanh trần (tiếng) hoặc có hoặc không, đâu phải tánh nghe kia là có là không. Nếu tánh nghe thật không thì ai biết nó không? Thế nên, A-nan! Tiếng ở trong tánh nghe tự có sanh diệt, chẳng phải tánh nghe của ông do có tiếng, không tiếng mà nó thành có thành không. Ông còn điên đảo nhận lầm tiếng làm cái nghe, đâu còn lạ gì chẳng mê lầm cho cái thường làm đoạn. Trọn không nên nói lìa các thứ động tịnh, thông bít mà bảo không có tánh nghe...
(Kinh Lăng Nghiêm cuối quyển 4 Hán tự)

Đây là cái mê lầm chung của toàn thể chúng ta, nhận tiếng làm cái nghe, nhận hình tướng làm cái thấy. Có tiếng gọi là có nghe, không tiếng gọi là không nghe. Có hình tướng gọi là có thấy, không hình tướng gọi là không thấy. Nghe thấy là cái giác tri của chính mình, hình tướng và âm thanh là trần cảnh bên ngoài. Nhận lầm trần cảnh là mình, trách gì không mất mình và trôi lăn theo cái sanh diệt mãi mãi. Đó là bằng chứng hiển nhiên để thấy chúng ta đang bị vô minh điên đảo. Nếu ngay nơi đây mà chúng ta không chịu thức tỉnh, phát minh tánh chân thường chẳng hoại, không biết bao giờ ra khỏi vòng sanh tử luân hồi.(...)