36 loại hữu tình (cảm thọ)

Cùng nhau học hỏi những bài giáo lý căn bản và kiến thức Phật học phổ thông.
Chú.Tiểu.Trước.Cổng.Chùa
Bài viết: 260
Ngày: 06/05/13 02:50
Giới tính: Nam
Phật tử: Tại gia
Đến từ: Tp.HCM

36 loại hữu tình (cảm thọ)

Bài viết chưa xem gửi bởi Chú.Tiểu.Trước.Cổng.Chùa »

Nhằm mở rộng hơn thông tin về các loại hữu tình, Chú Tiểu xin viết lên 36 loại hữu tình như sau:
6 giác quan tiếp xúc với 6 cảnh trần liên hệ đến 3 yếu tố Hỷ, Ưu, Xã. Vậy là có 18 hữu tình.
18 hữu tình này xuất hiện khác biệt ở 2 góc độ tại gia và xuất gia. Vậy cộng lại ta có 36 loại hữu tình.
Ví dụ:
- Người tại gia tiếp nhận một sự việc như âm thanh thì người thích nghe ồn, người thích trầm, thích cải lương, thích ca cổ, thích du dương êm dịu... mỗi người một cảm giác khác.
- Người xuất gia thì thích nghe kinh, nghe nhạc liên quan Phật giáo...

Hữu tình của xuất gia khác xa nhiều với tại gia. Thế cho nên khi nhìn nhận một vấn đề ta nên đứng nhiều góc độ để xem xét và coi mình thích nghi được với góc độ nào, từ đó sự hiểu biết sẽ tăng lên vượt bậc.


Hình đại diện của người dùng
battinh
Điều Hành Viên
Bài viết: 6106
Ngày: 14/11/11 07:58
Giới tính: Nam
Phật tử: Tại gia
Đến từ: Tứ Đại
Được cảm ơn: 3 time

Re: 36 loại hữu tình (cảm thọ)

Bài viết chưa xem gửi bởi battinh »

Trong chủ đề "Đường Về Cửa Phật", Chủ Tiểu có nói "108 cảm thọ". Ở đây nói có 36 cảm thọ, vậy 36 cảm thọ này của hai hạng xuất gia và tại gia trong ba thời: Quá khứ, hiện tại và vị lai, thành 108 cảm thọ, tức là có 108 loại hữu tình.

Có phải vậy không? Có thể liệt kê đầy đủ không? :D
Hình ảnh


Chú.Tiểu.Trước.Cổng.Chùa
Bài viết: 260
Ngày: 06/05/13 02:50
Giới tính: Nam
Phật tử: Tại gia
Đến từ: Tp.HCM

Re: 36 loại hữu tình (cảm thọ)

Bài viết chưa xem gửi bởi Chú.Tiểu.Trước.Cổng.Chùa »

Đem 6 căn, 6 trần và 6 thức cộng lại, thành ra thập bát giới (18) rồi nhân cho 6 phiền não (tham, sân, si, mạn, nghi, tà kiến) thành ra có con số là 108 (18 x 6 = 108).

Đây cũng là nguyên do tại sao tràng hạt người ta xâu thành 108 hạt chuỗi là dùng để niệm 108 cảm thọ này.

Đức Phật tuỳ vào trường hợp mà nói có bao nhiêu thọ như là tương ứng với từng cấp bậc vậy. Như một người mới tu tập nói có 108 cảm thọ thì quá nhiều, họ chưa biết, chưa hiểu tới sẽ sợ hải...


Thongminhhon
Bài viết: 404
Ngày: 08/01/09 01:28
Giới tính: Nam
Đến từ: HCM

Re: 36 loại hữu tình (cảm thọ)

Bài viết chưa xem gửi bởi Thongminhhon »

Đạo hữu Chú Tiểu kính,

Theo vi diệu pháp, có 5 loại cảm thọ: khổ, lạc, ưu, hỷ, xả.
Hoặc 3 loại cảm thọ: khổ, lạc, xả.
Hoặc 2 loại cảm thọ: khổ, lạc.
Hoặc 1 loại cảm thọ: khổ.

Có một số loại cảm thọ không phát sinh khi có xúc ví dụ như hỷ hay ưu không phát sinh cùng nhãn xúc { sắc trần - nhãn căn - nhãn thức }, nhĩ xúc...
Vài chia sẻ.


Chú.Tiểu.Trước.Cổng.Chùa
Bài viết: 260
Ngày: 06/05/13 02:50
Giới tính: Nam
Phật tử: Tại gia
Đến từ: Tp.HCM

Re: 36 loại hữu tình (cảm thọ)

Bài viết chưa xem gửi bởi Chú.Tiểu.Trước.Cổng.Chùa »

Thongminhhon đã viết:Đạo hữu Chú Tiểu kính,

Theo vi diệu pháp, có 5 loại cảm thọ: khổ, lạc, ưu, hỷ, xả.
Hoặc 3 loại cảm thọ: khổ, lạc, xả.
Hoặc 2 loại cảm thọ: khổ, lạc.
Hoặc 1 loại cảm thọ: khổ.

Có một số loại cảm thọ không phát sinh khi có xúc ví dụ như hỷ hay ưu không phát sinh cùng nhãn xúc { sắc trần - nhãn căn - nhãn thức }, nhĩ xúc...
Vài chia sẻ.
Chú Tiểu hỏi chút nha,

Theo ví dụ này thì có phải thế này: Mắt thấy cảnh đẹp thì lòng vui khởi, mắt thấy cảnh thấy ghét như một người bị ăn hiếp thì ưu khởi. Thế thì sao lại nói "nhãn xúc" xuất hiện lại không có hỷ hay ưu phát sinh ?

Không biết hiểu vậy đúng không nữa, thongminhhon cho ý kiến nha.


Thongminhhon
Bài viết: 404
Ngày: 08/01/09 01:28
Giới tính: Nam
Đến từ: HCM

Re: 36 loại hữu tình (cảm thọ)

Bài viết chưa xem gửi bởi Thongminhhon »

Chú.Tiểu.Trước.Cổng.Chùa đã viết:Theo ví dụ này thì có phải thế này: Mắt thấy cảnh đẹp thì lòng vui khởi, mắt thấy cảnh thấy ghét như một người bị ăn hiếp thì ưu khởi. Thế thì sao lại nói "nhãn xúc" xuất hiện lại không có hỷ hay ưu phát sinh ?
Đạo hữu kính,
Khi nói cảnh đẹp thì lúc ấy tâm đang đánh giá, chứ không còn là nhãn xúc thuần túy. Nghĩa là có nhiều quá trình tâm đã diễn ra cho đến khi có thọ hỷ xuất hiện. Khi vừa thấy cảnh, nhãn xúc sinh thì chỉ có thọ xả sinh.
Việc thấy các cảm thọ khi chúng sinh ra, và phân chia một cách trọn vẹn (5 hoặc 4 hoặc 3 hoặc 2 hoặc 1), như đã đề cập ở trên, là do các Đức Phật và các đệ tử của Phật với tâm định sâu và trí tuệ siêu việt thực hiện. Chúng ta khó có thể thấy một cảm thọ mà thường là tổ hợp của nhiều cảm thọ và là những cảm thọ nổi bật, kéo dài (cùng 1 loại sinh đi diệt lại trong thời gian dài).
Chú Tiểu cứ cố gắng định tâm, niệm xứ thì sẽ quan sát được các cảm thọ , và đến lúc nào đó là nhận mặt được chúng.
Kính chúc Chú Tiểu tinh tấn !


Chú.Tiểu.Trước.Cổng.Chùa
Bài viết: 260
Ngày: 06/05/13 02:50
Giới tính: Nam
Phật tử: Tại gia
Đến từ: Tp.HCM

Re: 36 loại hữu tình (cảm thọ)

Bài viết chưa xem gửi bởi Chú.Tiểu.Trước.Cổng.Chùa »

Thongminhhon đã viết:
Chú.Tiểu.Trước.Cổng.Chùa đã viết:Theo ví dụ này thì có phải thế này: Mắt thấy cảnh đẹp thì lòng vui khởi, mắt thấy cảnh thấy ghét như một người bị ăn hiếp thì ưu khởi. Thế thì sao lại nói "nhãn xúc" xuất hiện lại không có hỷ hay ưu phát sinh ?
Đạo hữu kính,
Khi nói cảnh đẹp thì lúc ấy tâm đang đánh giá, chứ không còn là nhãn xúc thuần túy. Nghĩa là có nhiều quá trình tâm đã diễn ra cho đến khi có thọ hỷ xuất hiện. Khi vừa thấy cảnh, nhãn xúc sinh thì chỉ có thọ xả sinh.
Việc thấy các cảm thọ khi chúng sinh ra, và phân chia một cách trọn vẹn (5 hoặc 4 hoặc 3 hoặc 2 hoặc 1), như đã đề cập ở trên, là do các Đức Phật và các đệ tử của Phật với tâm định sâu và trí tuệ siêu việt thực hiện. Chúng ta khó có thể thấy một cảm thọ mà thường là tổ hợp của nhiều cảm thọ và là những cảm thọ nổi bật, kéo dài (cùng 1 loại sinh đi diệt lại trong thời gian dài).
Chú Tiểu cứ cố gắng định tâm, niệm xứ thì sẽ quan sát được các cảm thọ , và đến lúc nào đó là nhận mặt được chúng.
Kính chúc Chú Tiểu tinh tấn !
Thiệt là đọc không hiểu lắm, để Chú Tiểu hỏi tiếp nha.

- Mắt tiếp xúc với cảnh trần, sinh ra nhãn thức, đúng không TMH ?
- Nhãn thức này bị chi phối bởi tâm ý, đúng ha ?
- Tâm ý này dung chứ 5 cảm thọ như trên, đúng luôn không ?

Nếu 3 câu trên thông qua thì nói rằng "khó có thể thấy một cảm thọ mà thường là tổ hợp của nhiều cảm thọ" câu này có phải chỉ là nói chung chung đúng không TMH ?

Ví dụ này: Chú Tiểu thấy cô gái kia đẹp (hình tướng bên ngoài) liền thấy vui (hỷ) đây là một cảm thọ và Chú Tiểu "thấy" được đó. TMH thấy sao?


Thongminhhon
Bài viết: 404
Ngày: 08/01/09 01:28
Giới tính: Nam
Đến từ: HCM

Re: 36 loại hữu tình (cảm thọ)

Bài viết chưa xem gửi bởi Thongminhhon »

Chú.Tiểu.Trước.Cổng.Chùa đã viết:
Thiệt là đọc không hiểu lắm, để Chú Tiểu hỏi tiếp nha.

- Mắt tiếp xúc với cảnh trần, sinh ra nhãn thức, đúng không TMH ?
- Nhãn thức này bị chi phối bởi tâm ý, đúng ha ?
- Tâm ý này dung chứ 5 cảm thọ như trên, đúng luôn không ?
- Mắt tiếp xúc với cảnh trần, sinh ra nhãn thức, đúng không TMH ? => chấp nhận
- Nhãn thức này bị chi phối bởi tâm ý, đúng ha ? => cũng đúng Chú Tiểu ơi
- Tâm ý này dung chứ 5 cảm thọ như trên, đúng luôn không ? => cũng đúng luôn
Khi có xúc, có mặt nhãn thức, (chứ thức không phải sinh bởi xúc) thức này là tâm mình hay gọi đó, tâm này chỉ hay biết sự có mặt của đối tượng mà thôi. Đi cùng với thức là nhiều tâm sở khác (chúng ta cũng thường gọi là tâm), tâm này là chú tâm, tầm tứ, hành... xúc cũng thuộc loại này; trong các tâm này còn có cảm thọ, là khổ, lạc, hỷ, ưu, xả. Cho nên về cách gọi thì Chú Tiểu dùng ngôn từ hơi khác, nhưng sau khi đối chiếu qua thì chấp nhận được. Tâm ý (của chú Tiểu) -> tâm sở - gồm các cảm thọ.
Nhưng vấn đề Chú Tiểu cần thống nhất với TMH là mỗi thức sinh, có nhiều tâm sở khác sinh cùng, trong tâm sở đó chỉ có 1 loại cảm thọ. Và quá trình sinh diệt của thức (cùng các tâm sở đi chung) diễn ra rất nhanh, không thể tính bằng giây, hay phần trăm giây, hay phần ngàn giây, hay phần triệu giây mà còn nhanh hơn nữa. Thành ra, tâm không nhạy bén, thì lúc ta tác ý quan sát, đến lúc thấy cảm thọ, trong quá trình đó quá nhiều thức (cùng quá nhiều cảm thọ) đã sinh diệt . Cho nên
nói rằng "khó có thể thấy một cảm thọ mà thường là tổ hợp của nhiều cảm thọ" câu này có phải chỉ là nói chung chung đúng không TMH
=> đúng là chung chung, vì TMH cũng chưa thấy riêng được cảm thọ nào được .
Chú Tiểu thấy cô gái kia đẹp (hình tướng bên ngoài) liền thấy vui (hỷ) đây là một cảm thọ và Chú Tiểu "thấy" được đó. TMH thấy sao?
liền thấy của Chú Tiểu về thực chất cũng không phải liền đâu. Giống như có một dãy số 0, 10, 20, 30, 40 .... Chú Tiểu ghi nhận những con số tròn chục đó; khi chú Tiểu đếm kỹ hơn lại thấy 0, 5, rồi mới đến 10, rồi lại có 15 trước khi đến 20. Đếm kỹ hơn nữa lại thấy 0, 1 rồi 2,3,4 rồi mới có 5. Như vậy là Chú Tiểu bỏ qua những con số trung gian, và ghi nhận những mốc lớn. Cũng tương tự, từ lúc chú Tiểu nhìn đến lúc chú Tiểu thấy vui cũng chỉ là 2 mốc lớn được chú Tiểu ghi nhận. Ở giữa còn nhiều quá trình tâm diễn ra mà chú Tiểu đã không để ý.
Khi Chú Tiểu thấy đẹp, ắt hẳn trước đó, Chú Tiểu đã xử lý hình ảnh, đẹp con mắt,đẹp làm làn da hay đẹp đôi môi... rồi đối chiếu với bạn này, bạn kia... Ánh sáng ở trước mặt đến mắt Chú Tiểu trong thời gian ngắn thế nào, thì tâm sinh diệt trong thời gian còn ngắn hơn thế ấy. Vài chia sẻ, Chú Tiểu có thấy hợp lý không?


Chú.Tiểu.Trước.Cổng.Chùa
Bài viết: 260
Ngày: 06/05/13 02:50
Giới tính: Nam
Phật tử: Tại gia
Đến từ: Tp.HCM

Re: 36 loại hữu tình (cảm thọ)

Bài viết chưa xem gửi bởi Chú.Tiểu.Trước.Cổng.Chùa »

Ờ ờ, Chú Tiểu thấy bắt đầu hiểu hiểu ý của TMH rồi nhưng có lẻ đến đây thôi. Vì rằng ở đây có lẻ chúng ta bắt đầu đề cập đến tâm sở mà tâm sở lại có đến 52 tâm sở kết hợp với 108 cảm thọ nữa thì .... Chú Tiểu bất tỉnh ./..,., ./..,., ./..,.,

Chúng ta sẽ lại trao đổi vào các chủ đề khác nhé.

Cám ơn TMH tangbong tangbong tangbong !


Trả lời

Đang trực tuyến

Đang xem chuyên mục này: Bing [Bot]27 khách