binh đã viết:Đương cơ nhất tạt nộ lôi hống
Kỵ khởi pháp thân tàng Bắc Đẩu
Hồng ba hạo miễu lãng thao thiên
Niêm đắc tỵ khổng thất khước khẩu.
Nghĩa
Đương cơ bức bách giận vô cùng
Sợ giấu pháp thân vào Bắc Đẩu
Sóng lớn mênh mang dâng ngập trời
Nắm được lỗ mũi mất cái miệng.
Đương cơ bức bách : là ngay khi bức bách.
Tại sao mà bức bách ?
Tại vì không được như ý nên bức bách. Vị Thiền sư này ôm khối nghi đã lâu. Nghi đã đóng thành khối rồi mà mãi sao chẳng chịu bùng vỡ. Không cho ta thấy được chơn như thực tánh, thấy được pháp thân. Tiến không được, thoái cũng không xong. khối nghi chẳng chịu bùng vỡ, chẳng chịu rời ra, thật là khó khăn, bức bách.
Pháp thân ơi, mi trốn ở đâu ? Ai đã dấu pháp thân đâu mất, ở tận đắng sau ngôi sao Bắc Đẩu xa xôi kia, làm sao tìm được ?
Ôi ! những con sóng hoài nghi bức bách dồn dập, nhấn chìm ta vào trong lòng chúng. Sóng lớn mênh mang dâng ngập trời.
Ha ! Tóm được mi rồi nhé . Ha ! Nó đây sao ? Là như thế này à ? mình sống rồi ! hít một hơi nào. Không có gì để nói !
Hiểu không ?
Không hiểu là còn chìm đắm, còn bức bách lâu.
Hiểu thì có con đường sống, chỉ là không nói được .
Bài này là kệ đại ngộ của Di Quang Hối Am trình Đại Huệ Tông Cảo. Cho nên bản thân nó không phải là "công án" mà là diễn tả sự chứng ngộ.
Chi tiết thì bác Bình sẽ tìm thấy trong bộ Thiền sư trung hoa (quyển 3)
http://www.thuongchieu.net/index.php?op ... Itemid=357
Đại khái là Di Quang nghi tình lên đến cực điểm, vào thất Đại Huệ. Đại Huệ hỏi: " Ăn cháo xong rửa bát bồn rồi, dẹp hết thuốc kỵ nói ra một câu?" ( ý nói : luyện tập lâu ngày rồi, bỏ hết các phương pháp đối trị, thử nói xem "đại ngộ" nó như thế nào)
Quang trả lời : " vỡ nát" ( ý nói, nghi tình bùng nổ)
Đại Huệ hét: "Ông lại nói thiền" ( ý nói: ông chỉ lại nói "lý thuyết")
Quang liền đại ngộ. làm kệ:
Một tát đương cơ sấm giận rống,
Hoảng hốt
pháp thân ẩn Bắc Đẩu,
Nước dậy mênh mông sóng ngập trời
Nắm được lỗ mũi mất đi miệng.
anhshipga mạn phép tạm giải thích:
Di Quang dùng tương đối nhiều thành ngữ thiền của người xưa trước ông.
Tát: Tổ sư rất nhiều người nghi tình sâu, bị cho ăn tát mà đại ngộ
Ẩn thân bắc đẩu: Tăng hỏi Vân Môn: - không dùng lời nói làm sao diễn tả pháp thân?
Vân Môn: - ông hãy ẩn thân nơi Bắc Đẩu ( ý nói tuyệt hết các dấu vết)
"Ẩn thân bắc đẩu" là giáo lý đặc trưng của tông Vân Môn
Nước dậy mênh mông sóng ngập trời thành ngữ này ý nói cảnh giới của người kiến tánh/đại ngộ, chỉ có họ mới có cái dụng vũng vẫy trong những hoàn cảnh sự việc kinh thiên động địa.
Nắm được lỗ mũi Công án: Khi cha mẹ ông chưa sinh ra ông, lỗ mũi ông ở chỗ nào? Câu thơ ý nói, hiểu rồi thì lại không mở miệng được.