THIỀN LÂM BẢO HUẤN

[binh]

255 – BẢO DƯỠNG

Ngài Chuyết Am nói :
Đất tốt nuôi tốt cây. Người chủ có nhân từ hay bảo dưỡng được các trí sĩ. Nay xưng là trụ trì phần nhiều không đem việc nhân ái bảo trì chúng nhân, mà chỉ vội làm việc cho sự ham muốn của mình. Ghét nghe lời nói phải, ưa che dấu lỗi xấu, mặc sức làm tà hạnh và buông thả theo ý vui sướng nhất thời của mình. Do đó bị bọn tiểu nhân nắm lấy sự ưa-ghét của mình để ép bức, thì đạo trụ trì há không bị nguy sao ?

[binh]

256 – HIỂN LỘ

Ngài Chuyết Am nói với ngài Dã Am:
Thừa tướng, Tủ Nham cư sĩ nói “Diệu Hỷ tiên sư bình sinh lấy đạo đức , tiết nghĩa, dũng cảm làm trước. Nên thân, không nên sơ. Nên gần không nên xa ép. Nên giết không nên làm nhục. Cư xử không phóng đãng, ăn uống không nồng hậu, và với hoạn nạn, sinh tử coi nhẹ như không. Sự thao trì của ngài Diệu Hỷ như thế, chính nư Hiểu Tử truyện nói : Can Tương, Mạt Da (1) khó tranh phong với nhau được. Song sợ có tai hoạn bất trắc làm thương tổn. Sau này đúng như lời Tử Nham cư sĩ nói.

GHI CHÚ
(1) Hiếu tử truyện viết :Vợ vua Sở Tương Vương nhân mùa hạ, hóng mát, ôm vào cây cột sắt cho mát, tự nhiên cảm thấy có thai, sau sinh ra một khối sắt. Vua sai người thợ rèn tên là Can Tương đem rèn thành kiếm cho vua. Can Tương rèn ba năm mới xong hai thanh kiếm, một thanh trống (hùng) và một thanh mái (thư). Can Tương dấu thanh hùng, chỉ dâng vua thanh thư mà thôi. Vua cất thanh thư vào trong hộp. Nhưng vẫn thường nghe tiếng nó kêu thảm thiết. Nhà vua đem việc ấy hỏi quần thần. Có một ông quan tâu “Kiếm ấy phải có hai thanh, một thanh thư và một thanh hùng. Thanh này là thanh thue, nó nhớ thanh hùng nên nó kêu”. Nhà vua cả giận muốn giết Can Tương. Can Tương biết thế nào mình cũng chết nên đem thanh hùng dấu vào trong cột nhà. Vợ Can Tương là Mạc Da khi ấy có thai, sắp sinh. Can Tương dặn vợ :

Nhật xuất hộ đông
Nam sơn hữu tùng
Tùng sinh ư thạch
Kiếm tại kỳ trung.

Dịch
Trời mọc cửa đông,
Nam sơn có thông
Thông mọc trên đá
Kiếm ở bên trong.

Can Tương dặn vợ “Nếu sinh con trai, khi nó lớn lên bảo nó như thế”. Quả nhiên sau này nàng Mạc Da sinh con trai, ở giữa chặng mày có một nốt đỏ, nên nàng Mạc Da đặt tên cho nó là Mi Gian Xích. Khi Mi Gian Xích được 15 tuổi, mới hỏi mẹ “Cha con đâu ?”. Người mẹ trả lời văn tắt “Cha con bị giết oan rồi”. Mi Gian Xích nghe thấy thế giận lắm, ngày đêm suy nghĩ tìm cách báo thù cho cha. Hắn định đi ra ngoài cửa ba lần, nhưng không thấy núi có thông đâu cả. Hắn mệt quá nằm xuống giữa nhà, bỗng thấy cây cột thông ở trong nhà. Tỉnh dậy hẳn bổ cây cột ra thì thấy thanh kiếm.
Đằng khác, nhà vua mơ thấy thằng nhỏ ở giữa chặng mày có một nốt đỏ, nói là báo thù cho cha. Nhà vua sợ, ra lệnh ”Ai bắt được thằng nhỏ có nốt đỏ ở giữa chặng mày, hay chém đầu được nó, sẽ có trọng thưởng”. Mi Gian Xích nghe thấy thế, trốn vào trong rừng., bỗng gặp một người kiếm củi hỏi “Anh có phải là Mi Gian Xích không ?” Đáp “phải”. Người kiếm củi nói “Ta là người ở Tăng Sơn. Ta mới nghe lệnh nhà vua bắt anh. Anh định trốn, nhưng khó thoát lắm. Sao anh không đem đầu anh và thanh kiếm giao cho ta, ta sẽ vì anh mà báo thù”. Xích nói “May lắm”. Nói rồi liền tự chặt đầu mình giao cho người kiếm củi. Người kiếm củi kia dấu kiếm vào mình, rồi đem đầu Xích dâng vua. Nà vua rất mừng. Người kia tâu “Đầu dũng sĩ sợ có hậu họa, xin đem dầu mà nấu”. Nhà vua sai bắc vạc dầu, nấu ba ngày, ba đêm đầu vẫn không nát, miệng và mắt lúc nào cũng mở, khép như lúc còn sống. Người kia mời nhà vua xuống coi. Nhân lúc nhà vua coi vô ý, người kia rút gươm chém đứt đầu nhà vua rơi vào trong vạc. Thế là hai cái đầu cắn nhau. Người kia sợ đầu của Xích không thắng, liền chặt đầu mình vào giúp. Ba cái đầu cắn nhau một lúc thì nát. Quần thần không phân biệt được cái đầu nào là của vua, liền phân nước , thịt ra làm ba mà mai táng, cho nên người đời gọi là mộ ba vua. Hiện nay ở huyện Nghi Xuân, phủ Nhữ Nam.

[binh]

257 – PHỤ TÁ

Ngài Chuyết Am nói :
Ngài Dã Am làm trụ trì, thấu suốt trước-sau của nhân tình, hiểu rõ đại thể của tùng lâm. Ngài thường nói với tôi “Làm chủ một phương phải chọn hàng Tăng sĩ có chí hạnh làm phụ tá, tán trợ mới được. Cũng như tóc phải có lược, mặt phải có gương, thì lợi-hại, tốt-xấu không thể dấu được. Như ngài Từ Minh được ngài Dương Kỳ, ngài Mã Tổ được ngài Bách Trượng. Khác gì múc nước, đổ vào nước, không nghịch nhau vậy” .

258 – TRIỆT ĐỂ

Ngài Chuyết Am nói :
Thời mạt pháp, người tham học chỉ học phần ngọn và lãnh thụ phần da mà thôi. Họ chỉ quí tai nghe, còn mắt thì lười xem đọc. Kết cuộc là họ không nghiên cứu được tới chỗ sâu xa, vi diệu của sự học. Cho nên có chỗ nói “Núi không chán cao cho nên ở trong có nhiều hang và gom góp nhiều phong cảnh u kỳ. Biển không chán sâu nên lòng biển thu nạp được nước bốn phương, chín vực”. Người muốn nghiên cứu đại đạo cần phải xét tới chỗ cùng cực của lẽ cao sâu, sau mới có thể soi sáng chỗ u vi và ứng biến không cùng vậy.

[binh]

259 – LÝ SỰ

Ngài Chuyết Am nói với Vưu Thị Lang:
Bản ý thánh hiền thanh thản mà lý sáng, thung dung mà sự tỏ. Dụng sự không mong chóng thành, mà hứ hẹn giữ cí lâu bền., không hứa hẹn quyết thắng, mà hứa hẹn sự có thể. Nếu dụng công được như thế và suy tường được bản ý thánh hiền, thì có thể giữ gìn được muôn đời mà không bị sai lầm

[binh]

260 – NHÂN QUẢ

Thị lang, Vưu Công nói :
Bản ý của tổ sư trước đây vốn không lập ra sự trụ trì. Nưng sau này vì sự ứng thế, hành đạo, bất đắc dĩ mà phải có. Song các ngài ở bằng nhà lá, nhà cỏ để che đỡ gió mưa, ăn bằng cơm gạo thô cho đỡ đói. Tân khổ, tiều tụy, coi như có sự lo lắng, không thể chịu nổi, nhưng vương công, đại nhân đến, mong được yết kiến mà không được. Cho nên các ngài lập ra sự nghiệp gì , đều là những việc lỗi lạc, kinh thiên động địa.
Đời sau thì không thế, nhà cao cửa rộng, áo đẹp, cơm ngon, hất hàm, chỏ tay như ý. Khi ấy bọn ma Ba tuần (một loại ác ma làm dứt hại tuệ mạng của con người) mới dương dương động tâm thức, động đến cửa quyền quí, vẫy đuôi xin thương. Tệ hơn nữa, họ còn dùng mọi chước khéo để chiếm lấy, cậy thế hào để cướp đoạt, như kẻ ăn cắp vàng giữa ban ngày (1) mà họ không biết thế gian này cũng có nhân quả.
Lá thư này của ngài Diệu Hỷ , há chỉ viết riêng cho ngài Bác Sơn, mà ngài nhắc hết những tập khí từ các nơi lại, không sót mảy may, như người uống nước thượng trì của Thương Công (2), thấy suốt được đến gan phổi người ta. Nếu ai tin tưởng lãnh thụ và vâng làm theo lời ngài Diệu Hỷ, bất tất phairtimf cầu riêng biệt về giáo pháp của chư Phật.

GHI CHÚ
(1) Truyện Liệt Tử viết: xưa có người nước Tề muốn có vàng. Một buổi sáng, lúc chợ đang đông người, người này đến tiệm vàng, ung dung nhặt lấy vàng rồi ra đi. Người chủ tiệm vàng bắt lại và hỏi: Tại sao chợ đông như thế mà dám vào lấy vàng ? Người ấy đáp : Chính khi tôi lấy vàng, tôi không thấy người nào cả.
(2) Cổ sử nói : phía đông dất Lư Việt, có ông Biển Thước họ Tần, tên Hoãn, người ở quận Bột Hải, nên gọi là Thương Công. Thiếu thời ông làm xã trưởng, có ông khách tên là Trương Tang Quân, thấy ông Biển Thước là người kỳ đặc, nên thường tới chơi, lui tới với nhau hơn mười năm. Một ngày nọ, ông Trương Tang Quân nói với ông Biển Thước “Tôi có một phương thuốc, nay tôi đã già, tôi muốn truyền cho ông“. Ông Biển Thước xin vâng. Ông Trương Tang Quân liền lấy phương thuốc ra trao cho ông Biển Thước, và bảo “Ông hãy lấy nước thượng chì mà uống (Nước thược chì là hạt móc ban đêm, đọng trên lá trúc, lá cây). Uống hai mươi mốt ngày, ông sẽ tự thấy suốt được ngừơi khác”. Ông Trương Tang Quân lấy phương tuốc trao cho ông Biển Thước và bỗng nhiên biến mất. Khi đó ông Biển Thước mới biết là tiên nhân. Ông Biển Thước theo lời dạy mà uống. Hết hai mươi mốt ngày quả nhiên ông Biển Thước trông thấy rõ qua người khác. Sau đó ông coi bện cho bênh nhân, thấy suốt ngũ tạng, những chỗ trung kết. Do đó ông có biệt tài về chẩn mạch, và nổi tiêng là vị lương y một thời.

[binh]

261 – KHIÊM CUNG

Thị Lang Vưu công nói với ngài Chuyết Am :
Xưa kia ngài Diệu Hỷ là vị trung hưng đạo pháp của tông Lâm Tế trong lúc đang tàn lụi. Tính ngài chuộng sự nhún nhường, thanh hư. Chưa bao giờ ngài cậy mình và theo đuổi sự biện luận để chiếm lẽ phải về mình. Bình sinh ngài không xu phụ quyền thế, không cầu lợi dưỡng. Ngài thường nói :”Vạn sự không thể làm được bằng cách túng tình, thỏa ý , mà phải bằng sự cần lao. Không thể giữ thói xa hoa kiêu ngạo, mà phải tiết kiệm. Vì thế sự có nhiều lối, có việc lợi đối với thời, tiện đối với vật, và cũng có việc chỉ làm thêm lỗi lầm mà không có công gì. Nếu phóng túng xa hoa, vui sướng, thì không thành được. Kẻ bất tiếu nên kính phục và mang giữ lời nói ấy. làm điều răn trọn đời.
Ngày trước , lão sư gặp chúa thượng ban ân, nghỉ lại tại nội quán đường, thực là cái may cho Phật pháp. Tha thiết mong rằng ngài không quên tâm bi nguyện, khiến cho con đường tiến thiện được khai minh, con đường trông coi việc chúng càng lớn, ngỏ hầu làm cho những kẻ hậu sinh, vãn bối không mưu tập việc nhỏ, gần mà đều ôm ấp mưu đồ xa rộng. Như thế há không phải việc lợi tế cho tùng lâm sao ?

[binh]

262 – HUÂN TẬP

Mật Am Kiệt hòa thượng (Thiên Đồng, Mật Am, Hàm Kiệt thiền sư ở phủ Khánh Nguyên. Ngài họ Trịnh ở Phúc Châu, Ngài nối pháp Ứng Am Hoa thiền sư , thuộc đời thứ 17 phái Nam Nhạc) nói :
Tùng lâm hưng, suy do ở lễ pháp. Người học tốt, xấu do ở tập tục.Cổ nhân ở tổ, ở hang, uống nước suối, ăn cỏ cây, nếu đem những việc ấy thực hiện cho thời nay thì không thể được. Người đời nay mặc áo đẹp, văn vẻ, ăn cơm ngon, đồ béo, nếu đem những việc ấy thực hiện cho đời xưa cũng không được. Có gì khác chăng ? chi do tập hay không tập mà thôi. Sự thấy nghe của người ta từ buổi sáng đến buổi chiều, cho là sự thường, và quyết cho là việc thiên hạ, chính hợp với lẽ đương nhiên như thế. Nhưng một ngày kia, có người sai khiến họ làm việc nọ, bỏ việc này, không những họ sinh tâm ngờ vực, không tin, mà họ sẽ không theo là khác. Dùng việc ấy mà quan sát, nhân tình muốn đặt yên ở chỗ đã tập lúc bình thường và sự kinh hãi chưa thấy, chưa nghe. Đó là thường tình, đâu có gì là lạ !

[binh]

263 – KIẾN ĐẠO

Ngài Mật Am nói với Ngộ thủ tọa (Ngũ vân Ngộ thiền sư ở phủ Lâm An, ngài người ở Ngô Hưng, Thiều Khê) :
Trong tùng lâm này, tôi thấy chỉ có một số các vị người Triết Giang, có tính khinh thường, nhu nhược, ít ai lập chí cao xa. Ông tuy cũng là người miền Triết Giang, nhưng tài chí rộng lớn, lượng độ uyên dung, chí hướng ngay thực và chỗ kiến đạo của ông ổn mật. Do đó, ngày kia ông xiển dương đạo pháp, khó ai so sánh và nói bàn tới được. Song ông nên ẩn tránh, đừng lộ khuê giác, hủy hình vuông mà hợp cùng ngói vụn, giữ gìn trung đạo và đừng để thế lợi làm uổng khuất chút nào. Nếu được như thế tức là không ra khỏi trần lao mà làm Phật sự vậy.

[binh]

264 – HAY DỞ

Ngài Mật Am nói :
Ứng Am tiên sư thường nói :”Người hiền, kẻ bất tiếu trái ngược nhau, không thể không chọn lựa. Người hiền giữ đạo đức, nhân nghĩa để lập thân. Kẻ bất tiếu chuyên cầu thế lợi, trá nịnh để dụng sự. Người hiền khi đắc chí, quyết làm theo chỗ học được của mình. Kẻ bất tiếu ở vào địa vị nào cũng chuyên nhiều về việc làm riêng theo lòng mình. Họ ghét người hiền, ghen ghét người có tài, ham muốn cầu lợi và không có việc gì là không làm. Cho nên được người hiền thì tùng lâm hưng thịnh. Dùng kẻ bất tiếu thì tùng lâm phế hủy. Có một kẻ bất tiếu trong đó, quyết định tùng lâm không được an tĩnh”.

[binh]

265 – ĐỪNG NÊN

Ngài Mật Am nói : Trụ trì có ba điều đừng nên :
- Việc nhiều đừng sợ
- Vô sự đừng tìm
- Phải trái đừng bàn.
Người trụ trì đạt được ba điều ấy thì không bị ngoại vật mê hoặc.

266 – ĐÁNG GHÉT

Ngài Mất Am nói :
Tăng sĩ thường làm việc khuynh tà, xưa nay vẫn có những hình tích bất thiện, mà trong tùng lâm ai cũng biết, nhưng người ấy chưa đáng ghét.
Chỉ có người mà chúng nhân ai cũng cho là hiền mà trong tâm thực bất tiếu, người ấy mới thực đáng ghét

[binh]

267 – NHẪN NHỤC

Ngài Mật Am nói với ngài Thủy Am :
Người ta có hủy nhục mình, mình nên thuận nhận, đừng nên khinh thường và vừa nghe người ta nói đã vội vàng bày tỏ ý tưởng của mình. Đó là những kiến thức nhỏ mọn như cầm ống mà nhìn trời vậy.
Đại để, bọn nịnh hót có bè đảng, có nhiều phương pháp tà xảo. Họ hay mang tâm nham hiểm, bất bình, ưa thả mặc cho lòng riêng tư, thường khởi ra ý nghĩ ngờ vực, ghen ghét, thiên vị mà bỏ cả lời luận bàn công chính. Vì xu hướng của bọn chúng hẹp hòi, kiến thức ám đoản,nhưng chúng vẫn tự cho là chúng khác người, không cần quần tụ với ai. Chúng phá được những sự công nghị, chúng cho là hơn người. Chúng chỉ biết chỗ dụng sự của chúng, chúng cho là hoàn toàn phải, và chúng vẫn coi người khác là trái, là tự hủy báng.
Tất cả mọi chuyện, lâu dần sẽ tự sáng tỏ, không cần phải biện bạch, và cũng bất tất cho lẽ phải về mình mà phải cật vấn để va chạm đến người khác. Như thế khả dĩ làm đạo nhân ở chốn lâm hạ được !

[pddung93]

Chỉ có người mà chúng nhân ai cũng cho là hiền mà trong tâm thực bất tiếu, người ấy mới thực đáng ghét
_____________________________________
neon signDiscount Voucher Codes