THIỀN LÂM BẢO HUẤN

[binh]

172 – TÍN PHỤC

Ngài Tử Tâm nói với ngài Thảo Đường :
Phàm chức vị trụ trì, nói năng, làm việc cần phải thành tín. Nói năng thành tín thì sự cảm phục sâu xa. Nói năng không thành tín thì sự cảm phục nông cạn. Nói năng không thực, việc làm không tín, người thế tục còn không làm, vì sợ trong hương đảng thấy sự dối trá của mình, huống là người làm chủ tùng lâm, thay Phật, Tổ tuyên dương pháp hóa. Nếu nói năng làm việc không thành tín thì hàng Tăng sĩ khắp nơi ai theo !

[binh]

173 – CẦU ĐẠO

Ngài Tử Tâm nói :
Người cầu lợi, không thể nói đạo với họ. Người cầu đạo cũng không thể nói lợi với họ. Cổ nhân không phải là không biết hai thứ ấy, nhưng thế không thể kiêm được. Nếu lợi và đạo cùng làm được, thì những người buôn bán, giết thịt, bán rượu cùng những người khuân vác, buôn gánh, bán bưng trong các làng xóm, ngõ hẻm đã cầu được đạo sớm sủa rồi, hà tất cổ nhân phải bỏ giàu sang, quên công danh, muội tâm, bặt trí, ở trong nơi không sơn, đại trạch, uống nước khe, ăn rau cỏ đến suốt đời làm gì ? Nếu quyết cho lợi và đạo cùng làm được, mà không có gì ngang trái, trở ngại thì khác gì bưng chén nước rò mà tưới vào cái nồi đang cháy đỏ. Thực không thể gỡ được !

[binh]

174 – ĐỨC CẢM

Ngài Tử Tâm nói :
Hối Đường tiên sư trước kia, khi ngài đi hành cước ở Đông Ngô, ngài thấy Viên Chiếu thiền sư (Viên chiếu, Tôn Bản thiền sư ở chùa Tuệ Lâm, Đông Kinh. Ngài họ Quản ở Vô Tích, Thường Châu. Ngài nối pháp Thiên Y Hoài thiền sư , thuộc đời thứ 11 phái Thanh Nguyên) tới khai pháp tại chùa Tịnh Từ. Những vị Tăng, người tục của Tô Châu và Hàng Châu giành nhau được thỉnh ngài, mãi không thôi. Một đàng nói “Đây là thày chúng tôi vì sao các ông lại định chiếm đoạt ?” . Một đàng nói “Nay ngài là thầy của chúng tôi, các ông không còn nữa”. Cuối cùng quan quận thú Hàng Châu phải viết giấy cho Phật tử Tô Châu, xin mượn ngài ba năm để hoằng đạo mới thôi.

[binh]

175 – ĐẠO NGHĨA

Ngài Tử Tâm khi ở chùa Thúy Nham, nghe biết ngài Giác Phạm bị đầy ra hải ngoại. Trên đường ngài Giác Phạm đi qua Nam Xương, ngài Tử Tâm liền mời về trong núi, tiếp đãi suốt ngày và hậu lễ tống tiễn. Có người cho rằng ngài Tư Tâm có tính mừng, giận bất thường. Ngài Tử Tâm nói :
Ngài Giác Phạm là vị tăng có đức. Sở dĩ trước kia tôi cực lực chê trách là muốn ngài Giác Phạm nên bỏ những cử chỉ lộ khuê –dác mà thôi.Nay ngài bị tù đầy là tố phận của ngài , tôi lấy đạo nghĩa khi bình thường của tùng lâm mà đối xử thôi !
Các thức giả cho rằng ngài Tử Tâm đối với người, có tâm vô tư, rất đáng khen!

[binh]

176 – NHÂN TÍNH

Ngài Tử Tâm nói với ngài Thảo Đường :
Hối Đường tiên sư thường nói :” Đức tính khoan hậu của người là tính sẵn có, không thể miễn cưỡng mà có được. Nếu tính nhu mà miễn cưỡng làm ra mạnh, tất nhiên sẽ không được lâu dài. Mạnh mà không được lâu dài thì sẽ bị tiểu nhân khinh mạn. Tà, chính, thiện, ác cũng là tính sẵn có và đều khó chuyển di. Chỉ người có tính trung dung là dễ chuyển lên hay chuyển xuống theo sự biến hóa của hoàn cảnh”.

[binh]

177 – NGĂN NGỪA

Thảo Đường Thanh hòa thượng (Thảo Đường, Thiện Thanh thiền sư ở phủ Long Hưng . Ngài họ Hà ở nam Ung Châu . Ngài nối pháp Hoàng Long Tố Tâm thiền sư, thuộc đời thứ 13 phái Nam Nhạc) nói:
Lửa cháy cả cánh đồng được phát sinh từ một đốm lửa rất nhỏ. Nước làm lở núi đá được chứa chất từ những giọt tý tách. Giọt nước nhỏ ấy có thể bưng đất ngăn lấp, nhưng khi nó tràn đầy thì trôi cả gỗ, đá, ngập cả gò đống. Đốm lửa nhỏ ấy, chỉ một gáo nước có thể dập tắt, nhưng khi nó bốc mạnh, có thể cháy cả thành đô, thôn ấp, đốt cả núi rừng. Nước, lửa ấy, so với nước ái dục, lửa sân hận có khác gì đâu !
Cổ nhân trị tâm, ngăn ngừa khi vọng niệm chưa sinh, thức tình chưa khởi, thì dùng sức ít mà thu công thực lớn. Nhưng đến khi tính tình loạn động, yêu ghét công phá thì đối với mình sẽ làm hại cho kiếp sống, còn đối với người sẽ hại cho đồng nhân. Nguy lắm! nguy lắm! không thể cứu vớt được !

[binh]

178 – AN ĐỊNH

Ngài Thảo Đường nói:
Trụ trì không cần điều gì khác, chỉ cần xét kỹ tình người, biết suốt trên dưới mà thôi. Tình người được xét kỹ thì trong ngoài hòa, trên dưới thông thì trăm sự được điều lý. Tình người không xét kỹ, trên dưới không thông tức là trên dưới trái ngược nhau thì trăm sự mâu thuẫn. Đó là sự phế hủy của trụ trì.
Thảng hoặc người làm chủ tự thị tư chất thông minh, hay chấp thiên kiến, không suốt tình người, bỏ công nghị mà trọng quyền mình, hủy công luận mà làm ơn riêng, khiến cho con đường tiến thiện bị hẹp dần, đạo lãnh chúng càng nhỏ bé, hủy bỏ điều chưa thấy, chưa nghe, lại an tâm vào chỗ đã tập, đã bị che lấp. Như thế muốn cho đạo trụ trì truyền bá xa rộng, khác gì người đi giật lùi lại muốn tiến về phía trước, thì không thể được !

[binh]

179 – DỊ LUẬN

Ngài Thảo Đường nói:
Sự lập thân của người học đạo cần ở chỗ chính đáng, và đừng để người ta bàn trộm. Nếu có một chút gì sa vào dị luận, thì suốt đời không thể lập nghiệp được. Xưa kia Thái Dương, Bình thị giả (1) đạo học được tùng lâm suy trọng. Nhưng vì tâm xử sự bất chánh, bị thức giả chê trách, đến nỗi suốt đời lận đận và đến khi chết cũng không có chỗ qui hướng. Gương ấy há riêng người học đạo soi thôi, mà người làm chủ một phương cũng nên kinh sợ.

GHI CHÚ
(1) Thái Dương, Bình thị giả xưa kia tham học nơi ngài Minh An, Tuy hiểu hết được tôn chỉ, nhưng chưa thoát khỏi lẽ sinh diệt, hay kềm hãm người đồng hàng và ghét người hơn mình. Khi ấy trong chúng có ngài Lang Da, Quảng Chiếu và ngài Công An, Viên Giám. Một hôm hai ngài nói với ngài Minh An “Ở đây có Bình thị giả là người thông minh”. Tự nhiên ngài Minh An lấy tay vỗ vào ngực nói “ chỗ này không tốt”. Ngài Minh An lại lấy tay chỉ ra đầu đường Tam Soa nói “Bình thị giả sau đây sẽ chết tại chỗ này”. Sau đó, khi ngài Minh An chết, có di chúc rằng “Thi thể ta trong 10 năm, không bị gì, nhưng sau sẽ bị Thái Dương đập vỡ”. Môn nhân lo sợ. Sau Bình thị giả ở chùa Thái Dương chợt nghĩ “Linh cốt của tiên sư ta để phải nơi phong thủy không lợi nên lấy lên đốt”. Các bậc kỳ túc trong sơn môn can gián, Ông Bình không nghe, nói “Nơi ấy đối với tôi có phương hại”. Nói rồi ông Bình phá tháp ra, thấy dung nhan Minh An thiền sư vẫn như khi còn sống. Bình chất củi đốt vẫn không cháy. Chúng đều kinh sợ. Bình lấy búa bổ sọ, cho thêm dầu, củi vào đốt tự nhiên cháy hết. Chúng nhân đem việc ấy trình lên quan. Quan xử về tội bất hiếu, phải hoàn tục. Sau này Bình tự xưng Hoàng tú tài, vào yết kiến ngài Lang Da. Ngài Lang Da nói “Xưa kia ông là Bình thị giả, nay đổi là Hoàng tú tài. Khi tôi ở Thái Dương đã biết việc làm của ông. Tôi không dám tiếp nhận ông”. Bình lại đến yết kiến ngài Công An, ngài Công An cũng từ chối. Ông Bình lưu lãng không nơi nương tựa, và sau bị trùng cắn chết ở đầu đường Tam Xoa. Thực đúng như lời huyền ký của ngài Minh An nói trước.

[binh]

180 – THÂN SƠ

Ngài Thảo Đường nói với Như hòa thượng (Đạo Trường, Pháp Như thiền sư ở châu An Cát. Ngài họ Từ ở Cù châu . Ngài nối pháp Văn Cái, Trí Thủ thiền sư, thuộc đời thứ 13 phái Nam Nhạc).
Hối Đường tiên sư nói : Trong chúng đông người, ngừơi hiền, kẻ bất tiếu, tiếp nối nhau chung ở hỗn tạp . Vì đó là nơi giáo hóa rộng lớn, không cứ kẻ thân, người sơ. Song chỉ ở chỗ thêm một chút công phu chọn lựa tinh tế mà thôi. Nếu người có tài đức, hợp với sự ngưỡng vọng của chúng nhân, thì không nên đem sự giận ghét của riêng mình mà sơ (không thân) người ấy. Nếu người có kiến thức tầm thường, bị chúng nhân ghét bỏ, thì cũng không nên đem lòng yêu riêng của mình mà thân người ấy. Như thế thì người hiền tự tiến, kẻ bất tiếu tự lui, tùng lâm yên ổn. Nếu người làm chủ ưa thích tư tâm, chuyên theo sự mừng giận của mình, áp đảo vào sự tiến thoái của người, thì người hiền ngậm miệng, kẻ bất tiếu ganh tiến, kỷ cương rối loạn, tùng lâm phế hủy .
Hai việc ấy thực là đại thể của trụ trì. Thành tâm xét kỹ và làm theo thì người gần vui mừng, người xa truyền rộng, lo gì đạo không thịnh hành và hàng Tăng sĩ không kính mến mà đến.

[binh]

181 – KHÉO DÙNG

Ngài Thảo Đường nói với Không thủ tọa (Tính Không thiền sư, nối pháp Hoàng Long, Ngộ Tân thiền sư):
Từ khi có tùng lâm đến nay được người và làm hưng thịnh Phật giáo không ai bằng các ngài Thạch Đầu, Mã Tổ, Tuyết Phong (Nghĩa Tồn thiền sư, đời thứ 5 phái Thanh Nguyên), Vân Môn (Văn Yển thiền sư, đời thứ 6 phái Thanh Nguyên). Và cận đại chỉ có 2 tổ : Hoàng Long và Ngũ Tổ thực sự thu thập được những tăng sĩ anh tuấn ở khắp bốn phương. Các ngài tùy theo khí độ nông hay sâu,tài, tính được hay không của từng vị mà dùng vào công việc. Như thế, giống cỗ xe nhẹ, được kéo bởi 4 con tuấn mã, có 8 dây cương và roi da điều khiển, hoặc chậm hoặc nhanh đều do mình trông ngó, thì muốn đến chỗ nào mà không đến được.

[binh]

182 – KHÔNG LẦM

Ngài Thảo Đường nói :
Trụ trì không có điều gì khác mà cốt ở chỗ răn giữ và cẩn thận đối với tệ bệnh: Nghe lệch và tự chuyên. Không chỉ nghe những lời vào tai trước là phải, thì những lời sàm báng của kẻ tiểu nhân sàm nịnh đón hợp, không thể mê hoặc được. Tình chúng nhân bất nhất, lời bàn luận chí công khó thấy, nên phải xem rõ lợi hại, xét kỹ được không, sau mới làm. Như thế có thể không bị sai lầm

[binh]

183 – QUYẾT ĐOÁN

Ngài Thảo Đường nói với ngài Sơn Đường (Hoàng Long, Sơn Đường, Đạo Trấn thiền sư ở phủ Hoàng Long, Ngài họ Triệu ở Kim Lăng,. Ngài nối pháp Lặc Đàm Thiện thiền sư, thuộc đời thứ 14 phái Nam Nhạc)
Sự việc thiên hạ, phải trái chưa rõ, cần phải thận trọng, và phải trái đã rõ thì dùng lý quyết đoán. Quyết đoán theo đạo lý thì quyết đoán không ngờ vực. Như thế kẻ gian nịnh không thể mê hoặc được , và kẻ cưỡng biện cũng không thể chuyển dịch được.