Những điều cần biết khi tu thiền

Thảo luận tư tưởng thiền tông Việt Nam.

Điều hành viên: binh

Hình đại diện của người dùng
Tịnh Quang Thông Trí
Bài viết: 48
Ngày: 08/08/11 17:16
Giới tính: Nam
Đến từ: TPHCM

Những điều cần biết khi tu thiền

Bài viết chưa xem gửi bởi Tịnh Quang Thông Trí »

Một số người có vấn đề như buồn
nản, sợ hãi vô lý hay có biểu hiện của bệnh tâm thần, họ nghĩ rằng thiền
là phương cách điều trị tức thời cho những vấn đề. Họ bắt đầu hành
thiền, đôi khi vấn đề của họ trở nên tồi tệ hơn. Khi bạn có vấn đề như
thế nên tìm sự giúp đỡ của vị thầy có kinh nghiệm hoặc chuyên gia tâm
lý, sau khi cảm thấy khá hơn mới hành thiền…

Thiền là gì?

- Thiền là nỗ lực có ý thức để làm thay
đổi vận hành của tâm. Tiếng Phạn là “Bhavana”, nghĩa là làm “Tăng
trưởng” hay “Phát triển”.

Thiền có quan trọng không?

Thiền rất quan trọng. Chúng ta muốn tốt
đẹp bao nhiêu, khó mà thay đổi tâm ý, không thể thay đổi những tham dục
vốn đã tạo nên cách hành xử. Ví dụ, người có thể nhận ra rằng mình hay
nóng nảy với vợ, anh ấy tự hứa “Từ đây về sau, tôi sẽ không nóng nảy như
thế”. Một giờ sau, anh ấy vẫn có thể la mắng vợ mình, đơn giản là anh
ấy không tự biết mình, nóng nẩy đã bùng phát mà anh không biết. Hành
thiền giúp phát triển sự tỉnh thức và năng lực cần thiết để chuyển hóa
các thói quen đã ăn sâu vào tâm ý.

Tôi nghe nói rằng, hành thiền có thể rất nguy hiểm. Điều này có đúng không?

- Chúng ta cần muối để sống nhưng ăn một
ký-lô muối thì nó sẽ giết bạn. Để sống trong thế giới hiện đại, bạn cần
xe ô tô, bạn không tuân theo luật giao thông hay trong lúc lái xe lại
say rượu thì xe ô tô trở thành cái máy nguy hiểm. Hành thiền cũng giống
như thế, nó cần thiết cho sự an lạc tinh thần, bạn thực hành một cách
hời hợt, thiếu phương pháp, nó sẽ tạo ra nhiều vấn đề. Một số người khi
hành thiền, lại cố gắng quá mức, thay vì hành thiền từng bước một, họ
lại thực hành với quá nhiều năng lực, chẳng bao lâu họ kiệt sức.

Phần lớn những vấn đề trong khi hành
thiền xảy ra là do loại “Thiền Kăng-ga-ru” hay “Thiền chạy nhảy”
(Kangaroo, Đại thử, là loài thú có túi trước bụng đặc biệt ở Úc, có thể
nhảy xa bằng hai chân sau rất khỏe). Một số người đến vị thầy để học
thiền rồi áp dụng phương pháp thiền của vị ấy trong một thời gian; sau
đó họ đọc sách, quyết định thực hành theo sự chỉ dẫn trong sách; một
tuần sau, có thiền sư nổi tiếng viếng thăm thành phố, họ quyết định phối
hợp một số lời dạy của vị ấy vào việc tu thiền; chẳng bao lâu, họ rơi
vào tình trạng hoang mang, thất vọng, chạy nhảy giống như con
Kăng-ga-ru, từ phương pháp này sang phương pháp nọ là việc làm sai lầm.

Bạn không có vấn đề bệnh tâm thần, hành
thiền cũng chừng mực, thiền là một trong những điều tốt nhất mà bạn có
thể tự làm cho chính mình.

Có mấy pháp hành thiền?

- Đức Phật dạy nhiều pháp hành thiền
khác nhau, mỗi pháp đối trị vấn đề đặc biệt hay để phát triển trạng thái
tâm lý đặc biệt. Tuy nhiên, hai pháp thiền phổ thông và hữu dụng nhất
là Quán niệm hơi thở (anapana sati) và Quán từ bi (metta bhavana).

Làm thế nào để hành thiền Quán niệm hơi thở?

- Bạn làm theo bốn bước đơn giản: Chọn
nơi yên tĩnh, thoáng mát, giữ tư thế ngồi, theo dõi hơi thở, đối phó
những trở ngại. Trước hết, bạn tìm nơi thích hợp, có thể căn phòng không
ồn ào và tại nơi đó, bạn không bị quấy rầy. Thứ hai, bạn ngồi trong tư
thế thoải mái, tư thế tốt nhất là ngồi với chân xếp lại, dưới mông có kê
gối, lưng thẳng, hai bàn tay xếp lên nhau đặt lên bắp đùi, nhắm mắt
lại. Cách khác, bạn có thể ngồi trên ghế nhưng phải giữ lưng cho thẳng.

Bước tiếp theo là phần thực hành. Bạn
ngồi yên tịnh với mắt nhắm lại, tập trung vào sự chuyển động của hơi thở
vào và hơi thở ra. Thực hiện điều này bằng cách đếm hơi thở hay theo
dõi sự phồng xẹp của bụng. Trong khi hành thiền, vài vấn đề khó khăn có
thể sinh khởi. Bạn có thể thấy ngứa ngáy, khó chịu trong cơ thể hay đau
nhức ở đầu gối. Điều này xảy ra, bạn cố gắng giữ cơ thể thư giãn, không
nhúc nhích và tiếp tục để tâm vào hơi thở, có nhiều ý nghĩ xuất hiện ở
tâm, làm xao lãng việc chú tâm vào hơi thở, cách duy nhất để xử lý vấn
đề này là phải kiên nhẫn, tiếp tục đem tâm trở lại với hơi thở. Bạn tiếp
tục làm như thế, cuối cùng các ý nghĩ kia sẽ yếu đi, việc định tâm sẽ
mạnh hơn, bạn sẽ có được những giây phút đi sâu vào an lạc và thanh tịnh
nội tâm.

Tôi nên hành thiền bao lâu?

- Bạn hành thiền mỗi ngày 15 phút trong
tuần đầu; rồi gia tăng 5 phút mỗi tuần, cho đến khi có thể hành thiền
trong 45 phút là tốt nhất. Sau vài tuần lễ hành thiền đều đặn mỗi ngày
như thế, bạn sẽ bắt đầu thấy việc định tâm trở nên tốt hơn, những ý
tưởng tán loạn giảm dần, có những giây phút an hòa và tĩnh lặng thật sự.

Còn Quán từ bi thì sao? Phương cách thực hành như thế nào?

- Bạn quen thuộc với pháp thiền Quán
niệm hơi thở và thực hành đều đặn, có thể bắt đầu hành thiền Quán từ bi.
Pháp hành này nên thực hiện hai hay ba lần mỗi tuần, sau khi bạn hành
thiền Quán niệm hơi thở. Trước tiên, bạn chú tâm vào chính mình và tự
hỏi những lời như: “Xin cho tôi được khỏe mạnh và hạnh phúc. Xin cho tôi
được bình an và tĩnh lặng. Xin cho tôi thoát khỏi mọi hiểm nguy. Xin
cho tâm tôi không còn sân hận. Xin cho tâm tôi tràn đầy tình thương. Xin
cho tôi được khỏe mạnh và hạnh phúc”. Sau đó, bạn nghĩ đến những người
khác, từng người một, từ người thân thương cho đến những người bạn bình
thường - nghĩa là người mình không thương mà cũng không ghét, cuối cùng
là đến những người mà mình không ưa thích; ước nguyện cho họ an vui như
bạn đã ước nguyện cho chính mình.

Pháp hành thiền Quán từ bi này có lợi ích gì?

- Bạn thực hành thiền Quán từ bi này một
cách đều đặn với thái độ đúng đắn, sẽ thấy trong người có nhiều thay
đổi tích cực. Bạn sẽ thấy mình có thể chấp nhận và tha thứ cho chính
mình, tình cảm dành cho người mình thương gia tăng thêm, mình thân thiện
hơn với người mà trước đây mình thờ ơ và không quan tâm; những ác ý hay
sân hận mà bạn đã có với người nào đó nay sẽ giảm đi, cuối cùng sẽ tan
biến. Thỉnh thoảng, bạn biết ai đó đang lâm bệnh, buồn khổ hay gặp khó
khăn, có thể nghĩ đến họ trong lúc hành thiền từ bi, thường thì bạn sẽ
thấy tình cảnh của họ được cải thiện.

Điều ấy có thể xảy ra như thế nào?

- Tâm ý khi được phát triển đúng đắn là
công cụ rất hùng mạnh. Chúng ta biết tập trung năng lực tinh thần và
hướng đến người khác, có thể ảnh hưởng đến họ. Hẳn bạn đã có kinh nghiệm
như thế. Bạn đang ở trong phòng đông người và có cảm giác rằng ai đó
đang chú ý đến mình. Bạn xoay một vòng xem và biết chắc là ai đang nhìn
chằm chằm vào mình. Điều này đã xảy ra khi bạn bắt được năng lực tinh
thần của người khác. Thiền Quán từ bi cũng giống như vậy. Chúng ta hướng
năng lực tinh thần tích cực tới người khác, dần dần sẽ chuyển hóa được
họ.

Tôi có cần vị thầy hướng dẫn hành thiền không?

- Vị Thầy thì không tuyệt đối cần thiết,
có được hướng dẫn cá nhân của người có kinh nghiệm hành thiền thì chắc
chắn có lợi ích. Bạn hãy cố gắng tìm vị thầy có tiếng tốt, có nhân cách
thăng bằng và trung thành với những lời Phật dạy.

Tôi nghe nói rằng, thiền
định ngày nay được các chuyên gia về tâm thần, các nhà tâm lý học áp
dụng rộng rãi. Điều đó có đúng không?

- Vâng, đúng như thế. Ngày nay thiền
được chấp nhận có ảnh hưởng cao cấp để trị liệu tâm thần, được nhiều
chuyên gia về sức khỏe tâm thần sử dụng, để giúp làm thư giản, vượt qua
những ám ảnh và mang đến tỉnh thức cho chính mình. Sự hiểu biết thâm sâu
của Đức Phật về tâm ý nhân loại đang giúp rất nhiều cho con người hôm
nay, giống như Ngài đã từng giúp cho con người thời xưa.


Kim Sinh
Bài viết: 66
Ngày: 26/05/08 14:59
Giới tính: Nam

Re: Những điều cần biết khi tu thiền

Bài viết chưa xem gửi bởi Kim Sinh »

Tịnh Quang Thông Trí đã viết: hai pháp thiền phổ thông và hữu dụng nhất
là Quán niệm hơi thở (anapana sati) và Quán từ bi (metta bhavana).
Theo giải thích thì hai pháp thiền này gần với các pháp thiền Yoga, không như các pháp thiền nhà Phật phát triển trí huệ.
Hai pháp thiền cơ bản của nhà Phật được hai tông phái lớn nhất thực hành là thiền Nam Tông và Thiền Bắc tông.
Thiền Nam tông thiền Thiền Minh Sát Vipassana đưa đến một loại trí tuệ nhận thức rõ ràng ba đặc tướng của các pháp hữu vi là vô thường, khổ, vô ngã.
Thiền bắc Tông, trụ cột là thiền khán thoại đầu với mục tiêu phá tan hầm sâu vô thủy vô minh, kiến tánh thành Phật.
Điều quan trọng nhất mà hiện nay nhiều người nghĩ nhầm là thiền để thanh tịnh, lối sống thiền, thiền an lạc mà quên đi điều quan trọng nhất mà Phật Thích ca muốn trao truyền, Thiền để giác ngộ.
Còn có giác ngộ để mà giác ngộ hay không thì tui vừa có ý kiến ở đây: viewtopic.php?f=40&t=5726&start=10 ; trúng trật xin chờ lĩnh ý :)


Thử thân bất hướng kim sinh độ,
Cánh hướng hà sinh độ thử thân
Hình đại diện của người dùng
Tịnh Quang Thông Trí
Bài viết: 48
Ngày: 08/08/11 17:16
Giới tính: Nam
Đến từ: TPHCM

Re: Những điều cần biết khi tu thiền

Bài viết chưa xem gửi bởi Tịnh Quang Thông Trí »

Thật ra thiền bây giờ kể cả nam tông lẫn bắc tông đều chưa đúng với thiền của Phật
Sau một thời gian nghiên cứu Đại tạng kinh Nikaya thì thiền của Phật tập trung vào Ly dục ly ác pháp
Muốn Ly dục ly ác pháp phải dùng Như lý tác ý, muốn Như lý tác ý đúng thì phải có Chánh kiến và Chánh tư duy
Như lý tác ý viên mãn sẽ tạo thành 4 lực như thần gọi là Tứ Thần Túc, dùng lực này để nhập Chánh Định


Trả lời

Đang trực tuyến

Đang xem chuyên mục này: Bing [Bot]44 khách