Dĩ nhiên đã trình bài cái
bất giác vô minh và chấp trước khiến cho chúng ta làm bao việc sấu tội lỗi để phải chịu luân hồi sanh tử khổ đau.
Nhưng không phải ai ai lúc nào cũng chánh niệm tỉnh giác và không chấp trước mọi việc được.
Như vậy bài nầy muốn nói về hiểu, tin và sống đúng với nhân quả để ít ra bớt tạo tội lỗi và chịu quả báo khổ đau trong đời sống hằng ngày của mình.
Hai từ
"Nhân Quả" hết sức quan trọng cho người Phật Tử bởi vì đó là nền tảng triết lý vững chắt của đạo Phật. Do vậy bắt buộc người Phật Tử phải hiểu và sống đúng với Luật Nhân Quả, còn nếu không thì thật chẳng phải là Phật Tử.
Nếu chúng ta không hiểu, không tin, và không sống đúng theo Nhân Quả thì theo đạo Phật để làm gì?
Dĩ nhiên dù không hiểu, không tin, nhưng mình làm gì thì cũng bị chi phối bởi nhân quả cả, người khác đạo không tin, họ cũng bị chi phối nhân quả thôi, vì đây là quy luật của vũ trụ nhân loại chúng sanh và vạn vật kia mà!
Nhưng Phật dạy về Nhân Quả, đạo lý nầy chúng ta Phật Tử phải học hiểu, tin sâu và làm sao sống cho đúng tốt.
Ở đây không có ý giải nghĩa Nhân Quả, xin xem các sách như Phật Học Phổ Thông của HT Thích Thiện Hoa.
Cũng xin trích đoạn ngắn của HT Thích Thiện Hoa viết:
4. Nhân quả nơi con người
Về phương diện thể chất: Thân tứ đại là do bẩm thụ huyết của cha mẹ, và do hoàn cảnh nuôi dưỡng. Vậy cha mẹ và hoàn cảnh là nhân, người con trưởng thành là quả, và cứ tiếp nối như thế mãi, nhân sanh quả, quả sanh nhân, không bao giờ dứt.
Về phương diện tinh thần: Những tư tưởng và hành vi trong quá khứ, tạo cho ta những tánh tình tốt hay xấu, một nếp sống trong hiện tại: tư tưởng và hành động quá khứ là nhân, tánh tình nếp sống tinh thần trong hiện tại là quả. Tánh tình và nếp sống này là nhân, để tạo ra những tư tưởng và hành động trong tương lai là quả.
Nếu mình muốn biết những tư tưởng và hành động của mình trong quá khứ như thế nào (tức là muốn biết những đời quá khứ của mình đã làm gì) thì hãy nhìn ngay vào tánh tình và nếp sống của mình trong hiện tại. Vì sao? Bởi vì những tánh tình và nếp sống cá tánh riêng biệt của mình hiện tại là kết quả của quá khứ.
Còn nếu muốn biết tương lai hoặc những đời sống kế tiếp mình sẽ ra sao thì làm sao? Đơn giản chỉ cần nhìn vào tánh tình và nếp sống hành động của mình ngay hiện tại trong đời nầy đây.
Cho nên Phật dạy:
"Muốn biết nhân đời trước, thì xem cái quả hiện tại. Muốn biết quả tương lai thì xem cái nhân hiện tại."
Con người ai cũng muốn được an vui mà cứ đi tạo nghiệp sấu ác thì làm sao mà an vui cho được!
Do vậy người Phật Tử phải hiểu biết, tin tưởng, và sống đúng theo Luật Nhân Quả. Thí dụ mình đã hiểu và tin tưởng nhân quả rồi, bây giờ mình phải làm sao sống đúng với quy luật đó.
Thí dụ mình muốn được giàu sang ở đời sau, thì bây giờ mình phải tập lo tu bố thí tiền. Mình muốn được khỏe mạnh sống lâu thì không sát sanh mà còn phóng sanh. Mình muốn được thông minh trí tuệ thì mình phải bố thí pháp, mình muốn được vui vẻ thì hãy bố thí vô úy.
Nói chung mình muốn đời sau mình được tốt đẹp an vui thì hiện tại đây mình phải tạo những cái nhân thiện lành. Giữ Năm Giới, Tu Thập Thiện đó là những cái nhân lành để được quả báo tốt đẹp đời sau vậy.
Cho nên mình có thể chọn lựa cho mình đường hướng và kết quả như thế nào.
Dĩ nhiên không ai muốn quả báo sấu đến với mình thì đừng có tạo nhân sấu, bất thiện.
Thành ra quả khổ quả vui đều là do tại mình hết cả. Đừng đổ thừa trời phật, hay người nầy người kia làm cho mình khổ. Chính mình gieo tạo nhân gì thì bây giờ đủ nhân duyên, quả báo sẽ kết trái mà đến với mình.
Do vậy tôi nhớ Bài Học Ngàn Vàng của HT Thiện Hoa soạn dịch là câu nầy:
"Phàm trước khi làm gì cũng phải suy xét đến hậu quả của nó."
Thí dụ ta muốn làm một điều gì đó. Phải suy xét xem việc ấy có hại gì cho mình cho người không? Nếu có hại cho người, cho mình thì chớ có làm. Không phải chỉ xét lấy hiện tại, mà phải nghĩ đến đời sau nữa.
Cho nên luôn luôn sống theo nhân quả, ác chớ làm, thiện gắng làm để bớt khổ đau và được an vui.
--------------
Việc thứ hai tôi muốn nói là Thệ Nguyện.
Có nhiều người ở diễn đàn nầy tôi thấy hay phát lời thệ nguyện bậy bạ lắm. Và người Việt tôi thấy ở Việt Nam khi nỏi giận hay thề thốt bậy bạ lắm. Thí dụ:
"Tao có làm vậy thì cho tao bị v.v.... đi".
Chớ có nghĩ rằng thốt lời thề độc đó là không sao, không có gì! Hậu quả vô cùng tai hại, mà kết quả là tương lai sẽ bị đúng y như những gì mình đã thề thốt.
Trong các Kinh Phật dù Nikaya hay Đại Thừa đều có đề cập về những lời nguyện của chư Phật Bồ Tát, hoặc lời thề tốt của chúng sanh.
Chư Phật Bồ Tát phát thệ nguyện độ sanh thì quả tình kết quả là như vậy thành công. Như đức Phật A Di Đà phát 48 Đại Nguyện, ngài Địa Tạng trong Kinh Địa Tạng cũng tiền thân phát nhiều thệ nguyện và đều đúng như thế.
Còn chúng sanh mê muội phát lời thề độc nên bị quả báo đúng như lời mình thề thốt. Thật đau khổ vô cùng!
Cho nên chúng ta hiểu và tin nhân quả thì chúng ta phải sống sao cho đúng nhân quả, thân miệng ý đều dè dặt đừng nên tạo nghiệp sấu ác.
Chúng ta có phát nguyện gì, phải nên vì tâm Bồ Đề, vì Tâm đại bi thương sót chúng sanh mà phát nguyện như Phật Bồ Tát vậy. Bởi vì phát nguyện sẽ đúng như lời nguyện.
Như phát nguyện thế nầy:
Con xin nguyện Quy Y Phật Pháp Tăng, từ nay cho đến tận cùng đời vị lai quyết không theo thiên ma quỷ thần, giáo pháp tà giáo ngoại đạo, thầy tà bạn ác.
Thì nhất định mình sẽ đời đời được quy y Phật Pháp Tăng, xa lìa tà giáo ngoại đạo, xa lìa thầy tà bạn ác.
Tôi hằng ngày thường phát nguyện:
Con xin nguyện oan gia đều giải kết, con xin nguyện làm Bồ Đề Quyến Thuộc với nhau trên con đường đồng thành Phật đạo, Con xin nguyện sớm vãng sanh Cực Lạc, con xin nguyện sớm thành Phật độ chúng sanh, con xin nguyện không nhập Niết Bàn khi còn một chúng sanh vô minh đau khổ.
Tôi tin chắc chắn tôi sẽ được như thế.
Trong Kinh Địa Tạng, tiền thân của một vị Phật là một ông vua nước lớn, phát nguyện sớm thành Phật độ chúng sanh, nên ngài được như nguyện.
Còn ngài Địa Tạng là một ông vua nước kế bên cũng phát nguyện, nhưng nguyện độ chúng sanh hết rồi mới thành Phật, nên nay còn làm Bồ Tát Đẳng Giác.
Cho nên chúng ta nếu có phát nguyện thì nên nguyện đời đời thường gặp Phật Pháp Tăng mà tu hành nương tựa, và nguyện những điều như cứu độ chúng sanh.
Chứ đừng có thốt lời thề bậy bạ như người thế gian.
Có người nam nữ yêu nhau thốt ra lời thề độc như là
"đời đời thường kết làm vợ chồng hay đại khái là đời đời bên nhau". Đó là si mê mang lại đau khổ vô cùng trong nhiều đời, khó thoát luân hồi sanh tử!
Phải tin nhân quả!