hlich đã viết:
theo duy thức tác ý là một trong năm tâm sở biến hành, nó luôn có mặt; còn ý thức là thức thứ sáu, không luôn có mặt; cho nên không thể nói tác ý thuộc phạm vi ý thức
đây là định nghĩa của tác ý trong "Luận Thành Duy Thức"
Tác ý, có bản chất là cảnh giác tâm; chức năng là dẫn tâm hướng đến đối tượng. Nghĩa là, nó cảnh giác chủng tử của tâm cần được phát khởi, hướng dẫn nó nhắm đến cảnh; đó gọi là tác ý.
các bậc giác ngộ có cảnh giới của họ, tức là cũng có tác ý vì không có tác ý thì không có cảnh
Vậy cái này nghĩa là giác?! Tác ý là giác?
Nhưng giác này lại kèm thức phân biệt, theo MH gọi nó là ý thức là đúng hơn, còn thức là bản chất của nó là phân biệt, trong chỗ đối thoại của Huyền Giác, Lục Tổ có hỏi "ông được ý vô sanh", theo MHBN nghĩ đó là tổ dò hỏi "xem ông có bước vào nhà chưa??", nghĩ là chưa bước vào nhà thì vẫn còn dùng ý để giác biết.
Ngay chỗ Lục Tổ hỏi: "Cái gì biết không động?" ; đã dò hỏi xem HG đã vào nhà chưa, nếu chưa" vào nhà" vẫn dùng sự giác của ý thức để giác tự thể.
HG đáp lại: “Ngài tự phân biệt.” ; rõ ràng HG đã thấy chỗ này, nếu đã vào nhà thì không còn phân biệt việc biết động hay không động (nghĩa là dùng ý thức bên ngoài cửa để phân biệt tự thể không động, nghĩa là còn giác để biết cái không động của tự thể).
Tổ bảo: “Ngươi đạt ý vô sinh rất sâu!”; rõ ràng Tổ ép HG đi ra ngoài chỗ tự thể, nên mới gọi ông còn giác biết bằng ý về tự thể vô sanh.
Sư thưa: “Vô sinh há có ý sao?”; Nếu thực trong nhà, sống bình thường ngay tự thể thì làm gì còn phải dùng ý để giác biết tự thể vô sanh. Trừ khi còn ngoài nhà.
Tổ hỏi: “Không có ý, cái gì biết phân biệt?” ;Tổ mới dò hỏi thêm là ông này ở trong nhà có dùng đồ được chưa?
Sư thưa: “Phân biệt cũng không phải ý.”; HG nói ở trong nhà đã dùng đồ được rồi, không còn phải bên ngoài nhà để còn dùng ý giác biết tự thể vô sanh.
Tổ khen: “Lành thay! Lành thay!; Tổ mới tán thán.”
Nên chỗ của ĐH Tỉnh Thức có nói Thiền Sống với ông chủ, thật ra là chưa vào nhà, nếu là vào nhà thì không còn sông với ông chủ, mà đã là "ông chủ" rồi. Vì thế sông với ông chủ là công phu giác biết về ông chủ, nghĩa là tất cả mọi động tác giác biết đến ông chủ (giác biết về tự thể) đều ra chưa vào nhà.
MỤc đích sau cùng là phải vào nhà làm "ông chủ" kia, chứ không còn phải "sống với ông chủ".
Trích trên Wikipedia tích Huyền Giác & Lục Tổ đối thoại!
"Sư họ Đới, quê ở Vĩnh Gia, Ôn Châu. Sư xuất gia từ nhỏ và sớm tham học Đại tạng kinh, tinh thâm Chỉ-Quán. Nhân xem kinh Duy-ma-cật sở thuyết, Sư hoát nhiên liễu ngộ. Môn đệ của Lục tổ Huệ Năng là Thiền sư Huyền Sách thấy Sư đàm luận lời lẽ thích hợp với chư Tổ bèn khuyên Sư đến Lục tổ để được ấn chứng chỗ sở đắc. Trận Pháp chiến sau đây giữa Sư và Tổ đã đi vào lịch sử của Thiền tông:
Sư cùng Huyền Sách đến Tào Khê tham vấn Tổ. Đến nơi, Sư tay cầm tích trượng, vai mang bình bát đi nhiễu Tổ ba vòng. Tổ hỏi: “Phàm Sa-môn phải đủ ba ngàn uy nghi tám muôn tế hạnh, Đại đức là người phương nào đến mà sinh đại ngã mạn như vậy?”
Sư thưa: “Sinh tử là việc lớn, Vô thường quá mau.”
Tổ bảo: “Sao không ngay nơi đó thể nhận cái vô sinh, liễu chẳng mau ư?”
Sư thưa: “Thể tức vô sinh, liễu vốn không mau.”
Tổ khen: “Đúng thế! Đúng thế!”
Đại chúng nghe vậy đều ngạc nhiên. Sư bây giờ mới đầy đủ trang nghiêm lễ bái Tổ. Lát sau, Sư cáo từ, Tổ bảo: “Trở về mau quá!”
Sư thưa: “Vốn tự không động thì đâu có mau.”
Tổ hỏi: “Cái gì biết không động?”
Sư thưa: “Ngài tự phân biệt.”
Tổ bảo: “Ngươi đạt ý vô sinh rất sâu!”
Sư thưa: “Vô sinh há có ý sao?”
Tổ hỏi: “Không có ý, cái gì biết phân biệt?”
Sư thưa: “Phân biệt cũng không phải ý.”
Tổ khen: “Lành thay! Lành thay!”
Sư lưu lại một đêm hỏi thêm đạo lí và sau đó cùng Huyền Sách xuống núi. Thời nhân gọi Sư là “Giác giả một đêm”, Nhất túc giác (zh. 一宿覺).
Sư sau trụ trì ở Ôn Giang, học chúng đến tấp nập. Đời Đường, niên hiệu Tiên Thiên thứ hai, ngày 17 tháng 10, Sư ngồi vui vẻ thị tịch, thọ 49 tuổi. Vua sắc phong là Vô Tướng Đại sư, tháp hiệu Tịnh Quang.
"