Hỏi về tạng Abhidhamma và các vấn đề liên quan

[whale]

Bộ Patthana:

[1357] Pháp quả trợ pháp quả bằng cảnh duyên tức là minh sát thỏa thích các uẩn quả theo lý vô thường, khổ não, vô ngã, rồi dựa theo đó mà ái tham sanh khởi, tà kiến sanh khởi, hoài nghi sanh khởi, trạo cử sanh khởi, ưu phiền sanh khởi. Phi thiện hoặc bất thiện đã diệt thì quả sanh khởi làm na cảnh.

"Na cảnh" có nghĩa là gì?Trong đoạn này pháp nào làm năng duyên pháp nào làm sở duyên?

[hlich]

sự khác nhau giữa vị "hữu hành niết bàn" và vị "vô hành niết bàn" (hai vị bất lai)

theo Câu Xá thì,

Hữu hành ban: Ý nói vị Thánh giả Bất hoàn này chết ở cõi dục, sau khi sanh đến cõi Sắc, qua thời gian lâu dài, gia hạnh siêng tu mới có thể nhập Hữu dư y Niết-bàn.

Vô hành ban: Ý nói vị Thánh giả Bất hoàn này chết ở cõi Dục sanh lên cõi Sắc, trong thời gian rất lâu, không có gia hạnh tu hành gì, tự nhiên được nhập Hữu dư y Niết-bàn.

sự khác nhau do căn duyên?

[hlich]

quả sanh khởi làm na cảnh

ở đây uẩn quả (cảm thọ) đối tượng của minh sát là năng duyên, sở duyên là đồng sở duyên tâm (xin đ/h coi lại lộ trình tâm); đồng sở duyên tâm này là pháp quả (vipakacitta) dùng cảnh trước đó làm đối tượng, nên gọi đồng sở duyên là vậy

"na cảnh" có nghĩa "cảnh đó"; chức năng cùa đồng sở duyên tâm là ghi nhớ cảnh đó do sức ấn tượng mạnh của cảnh đó

[whale]

Xin được hỏi :5 căn;5 lực: tín tấn niệm định tuệ ...những pháp này có siêu thế có hiệp thế hay chỉ mang tính siêu thế mà thôi.Phàm phu có tín căn tín lực không hay chỉ xuất hiện ở dự lưu đạo thôi(dứt nghi)

[whale]

quả sanh khởi làm na cảnh

ở đây uẩn quả (cảm thọ) đối tượng của minh sát là năng duyên, sở duyên là đồng sở duyên tâm (xin đ/h coi lại lộ trình tâm); đồng sở duyên tâm này là pháp quả (vipakacitta) dùng cảnh trước đó làm đối tượng, nên gọi đồng sở duyên là vậy

Ủa sao cái đồng sở duyên này giống tưởng uẩn quá vậy nè?!Nhưng cái khác là đồng sở duyên thì tạo ký ức bằng cách "nạp đầu vào";còn tưởng thì "phát chương trình" khi bắt được sóng tương ứng (xúc)?

[whale]

Xin được hỏi ý kiến đạo hữu về tương quan giữa các tưởng:

Theo đạo hữu thì nhãn xúc có thể sinh ra cả sắc tưởng lẫn vị tưởng được không ạ.

Ví dụ nhìn thấy muối thì nhớ ngay ra là "mặn;mặn";đó là vị tưởng?

Nếu quả thật có sự "liên tưởng" như thế thì phải chăng bất kỳ cảnh xúc nào cũng có thể sinh các loại tưởng khác nhau (sắc tưởng;thanh tưởng....pháp tưởng)?

[hlich]

Xin được hỏi :5 căn;5 lực: tín tấn niệm định tuệ ...những pháp này có siêu thế có hiệp thế hay chỉ mang tính siêu thế mà thôi

những pháp này siêu thế với sự hiểu ngầm các pháp này là chánh tín, chánh tinh tấn, chánh niệm, chánh định, và chánh tuệ

Ủa sao cái đồng sở duyên này giống tưởng uẩn quá vậy nè?

ký ức xảy ra ở cuối lộ trình tâm nên nó là tưởng ban đầu pha trộn lòng yêu ghét chấp thủ của các tốc hành tâm ở giữa

thấy muối thì nhớ ngay ra là "mặn

thấy là nhãn thức mà nhớ là ý thức; cái tạo ra vị mặn là ý thức

ngũ thức, nhãn thức ... thân thức, là các thức không sinh ra sắc (rupa)

[whale]

Trong 3 ái: dục ái hữu ái và phi hữu ái thì:

Dục ái đoạn diệt tại Thánh đạo Bất Lai
Hữu ái đoạn diệt tại Thánh đạo A la hán

Vậy phi hữu ái đoạn diệt vào thời điểm nào?

[whale]

Mi tiên vấn đáp có đoạn thế này:

"...- Vậy là chính đại vương đã giải tan những nghi vấn của đại vương! Đức Phật gióng lên Tiếng Trống Bất Tử ở giữa đời, Đức Phật nhập diệt rồi nhưng tiếng trống không hẳn đã mất đi vĩnh viễn. Cái trống còn đó, Pháp bảo còn đó; nếu có người đánh trống thì âm thanh kia vẫn vang lên như thường.

- Xin thưa, đồng ý Pháp bảo dụ như cái trống, nhưng cây bồ-đề, xá lợi, kim thân Phật đâu phải là Pháp bảo? Vậy cung kính lễ bái, cúng dường những hình tượng ấy có thể nào lại vang lên âm thanh của Pháp bảo?

- Rất là chính xác. Tuy nhiên, tâu đại vương, cái trống tự nó không phát ra âm thanh mặc dầu có người đánh trống; [*] cũng vậy, Pháp bảo và người gióng trống Pháp bảo không cũng chưa đủ, nó phải cần có nhiều duyên hỗ trợ. Cúng dường, lễ bái xá lợi, kim thân Phật nó chính là trợ duyên cho chúng sanh nhớ tưởng đến ân đức, trí hạnh của Đức Phật mà tu tập, phải thế không đại vương?

[*] Vì còn thiếu dùi trống"

Trong đoạn này ví cái dùi trống sau khi đức Phật nhập diệt là xác lợi;kim thân Phật;cây bồ đề.Vậy khi Đức Phật còn sống;thì cái dùi trống là cái gì?

[hlich]

Hữu ái đoạn diệt tại Thánh đạo A la hán

Vậy phi hữu ái đoạn diệt vào thời điểm nào?

hữu ái còn được hiểu là sự tham đắm câu hành hữu kiến; phi hữu ái là sự tham đắm câu hành đoạn kiến
thường và đoạn giống nhau ở chỗ đều là cực biên, cho nên nếu hữu ái đoạn diệt tại thánh đạo a la hán thì phi hữu ái mình nghĩ cũng phải vậy

cái dùi trống là cái gì?

cái dùi trống là cúng dường, lễ bái chứ vì còn cúng dường lễ bái thì còn nhớ mà noi theo?

[whale]

Thưa hiền giả;tâm sở mạn(mana) khởi lên nó có đi kèm với tham không? có đi kèm với sân? với si ko?

[hlich]

các tâm bất thiện đều có si
tâm sở mạn đi với tham, không đi với sân
tham và sân không đi với nhau trong một tâm niệm