Một ngày ở vùng Kinh Bắc

Nhắc đến vùng quê Kinh Bắc, hẳn ai cũng thấy lâng lâng bởi lời ca quan họ lôi cuốn lạ thường. Còn nữa, bên cạnh làn điệu quan họ làm du khách si mê, đến nơi đây còn là một hành trình du lịch đầy hứng thú. Đoàn chúng tôi được những người con quan họ dẫn về những điểm đến như chùa Phật Tích, làng tranh Đông Hồ, đền thờ bà Chúa Kho, Đền Đô…

Hát quan họ bên sân đình.

7 giờ sáng xe chở chúng tôi xuất phát từ Hà Nội. Điểm dừng chân đầu tiên là chùa Phật Tích. Ngôi chùa nổi danh tự bao đời hiện do Đại đức Thích Đức Thiện, Phó Chánh văn phòng Giáo hội phật giáo Việt Nam trụ trì.

Nơi đây có bàn cờ tiên trên đỉnh Tiên Du nên núi thiêng được gọi bằng cái tên Lạn Kha. Lạn Kha có nghĩa là "cán búa nát".

Theo truyền thuyết, Vương Chất lên núi đốn củi gặp hai ông tiên đánh cờ, mải mê đứng xem không hay rằng cán búa đã mục nát vì thời gian trần thế trôi qua đã hàng trăm năm.

Tại đây, có pho tượng Phật A Di Đà bằng đá xanh hàng ngàn năm tuổi được coi là báu vật quốc gia. Chúng tôi lên tầng nền thứ ba, hiển hiện trước mắt là một vườn tháp được dựng bằng đá xanh và đất nung.

Các ngọn tháp lớn nhỏ nằm chen trong đá núi nhấp nhô. Tại đây, du khách còn được chiêm ngưỡng ao rồng (Long Trì) hình chữ nhật có chiều dài 7m, rộng 5m, sâu 2,2m. Chung quanh bờ được kè đá tảng thẳng đứng với đáy ao.

Ngoài ra, chùa Phật Tích còn lưu giữ được mười con thú đá như tê giác, trâu, voi, sư tử, ngựa được xếp đối xứng qua cửa dẫn lên tầng nền thứ hai trước cửa chùa.

Chùa Phật Tích đang được đầu tư tu bổ xây dựng với tâm điểm là một Đại Phật Thành cao 27m, quay mặt hướng Tây Nam, phục dựng theo nguyên mẫu Bảo  tượng A Di Đà của chùa. Ngoài ra còn nhiều hàng mục công trình qui mô khác…

Rời Phật Tích, hành trình tiếp tục đến với làng tranh Đông Hồ. Đi qua những triền đê quanh co, những lũy tre xanh thanh bình và cánh đồng lúa bát ngát đến làng Đông Hồ mới biết không phải tự nhiên mà tranh Đông Hồ được nhà thơ Hoàng Cầm nhắc đến đầy tự hào, kiêu hãnh trong bài thơ “Bên kia sông Đuống” như một đặc sản nghệ thuật của vùng quê Kinh Bắc.

Cái làm nên nét đặc sắc độc đáo của tranh Đông Hồ chính là chất liệu làm tranh, được chế biến thủ công từ các nguyên liệu có sẵn trong thiên nhiên: Giấy làm từ cây dó, màu đỏ từ gạch non, màu vàng từ hoa điệp vàng, màu đen từ lá tre đốt, màu trắng được nghiền từ vỏ sò, ốc…

Để hoàn thành một sản phẩm (không kể khâu khắc tranh trên bản gỗ), người làm tranh phải rất công phu, cẩn thận trong từng giai đoạn. Từ việc sơn hồ lên giấy, phơi cho khô hồ, quết điệp rồi lại phơi giấy cho khô lớp điệp. Khi in tranh, phải in từng màu lần lượt.Nếu có 5 màu thì 5 lần in, mỗi lần in là một lần phơi…

Mọi giai đoạn đều rất công phu nên đòi hỏi người làm tranh luôn cẩn trọng, cầu kì, chú ý đến từng chi tiết nhỏ để có được một bức tranh đẹp.

Qua Đông Hồ, đến với đền thờ bà Chúa Kho chúng tôi được chứng kiến rất đông du khách, nên trật tự trị an không được như ý. Sự quản lý lỏng lẻo khiến đến bà Chúa Kho mất đi vẻ đẹp vốn có.

Tuy nhiên, bên cạnh những hình ảnh không đẹp thì Đền bà Chúa Kho vẫn là nơi thu hút khách thập phương. Ðền có kiến trúc của thời Lê, được bố trí theo chiều dọc, chạy từ chân lên sườn núi Kho.

Cổng tam quan là công trình mở đầu cho cụm kiến trúc này. Các công trình kiến trúc chính của Ðền bao gồm sân đền, hai dải vũ, toà tiền tế, công đệ nhị và hậu cung, tất cả tạo thành một thể thống nhất, uy nghi…

Hành trình cuối cùng của đoàn chúng tôi là Đền Đô, nơi thờ 8 vị Vua triều Lý. Đây là một công trình quốc gia, được Nhà nước công nhận là Di tích lịch sử - văn hóa năm 1991.

Đền đặt trên đất làng Đình Bảng, gồm hơn 20 hạng mục công trình với trung tâm là điện thờ, xung quanh có nhà Tiền Tế, nhà Chuyển Bồng, Thủy Đình, Văn Chỉ, Võ Chỉ... được xây dựng công phu, đắp vẽ, chạm khắc tinh xảo....

Về thăm Đền Đô, du khách được tham quan một cụm di tích lịch sử về triều Lý: chùa Ứng Thiên Tâm, chùa Kim Đài, đình Đình Bảng, thọ lăng Thiên Đức... và nghe quan họ Bắc Ninh ngọt ngào của những "liền anh liền chị"…

Vùng quê Kinh Bắc còn rất nhiều điểm du lịch nổi tiếng. Tuy nhiên, trong khuôn khổ một ngày, du khách có thể tới thăm được bốn địa điểm kể trên vớinhững khám phá bổ ích.

Nhật Lam