Đúng chu kỳ, mùa xuân lại đến. Cách đây mấy hôm, một người bạn văn cũng là bạn đạo, có biếu cho tôi một cành hoàng mai. Cành mai khá lớn, hoa lá chen lẫn trên cành khúc khuỷu tạo thành một sự sắp xếp rất tinh tế, mỹ thuật của thiên nhiên. Tôi trang trọng đặt cành hoa vào bình sứ lớn, chưng ngay phòng nhà giữa-là bàn thờ Tổ. Hàng ngày theo dõi từng chùm hoa vàng nở, nghe thấy một mùi hương thoang thoảng dìu dặt, tôi thầm chiêm phục và biết ơn loài hoa cao quý ấy.

Cành hoa mai đã khiến tôi chợt nhớ tới bài tụng của Ngài Hoàng Bá Hy Vân đã đọc trong một buổi thợng đường, chỉ dạy đại chúng:

Trần lao quýnh thoát sự phi thường

Hệ bã thằng đầu tố nhất trường

Bất thị nhất phiên hàn triệt cốt

Tranh đắc hoa mai phốc tỷ hương.

Bài dịch:

Vượt cõi trần lao việc chẳng thường

đầu dây nắm chặt giữ lập trường

Chẳng phải một phen xương lạnh buốt

Hoa mai đâu dễ ngửi mùi hương.

Quả thật, cây mai đã phải trải qua cái giá lạnh, mưa bão của mùa đông dài dặt đen tối, để chớm xuân trổ lá, kết hoa... Hoa mai là loài hoa tượng trưng rõ nét và đầy đủ nhất cho cái đẹp và ý nghĩa của mùa xuân. Những chùm hoa vàng tinh khiết, mầu nhiệm kia như được tích tụ từ nỗi giá lạnh, giông bão vùi dập mà không hề nao núng; để mở sáng một mùa xuân ấm áp, hạnh phúc cho muôn loài.

Chẳng phải một phen xương lạnh buốt

Nếu cây mai không chịu được một mùa đôngvới bao vùi dập tan tác của cái lạnh, của gió, của mưa dầm, thì làm sao kết được những cánh hoa mới lạ tinh anh kia- và nhất là làm thế nào mà ấp ủ một mùi hương thanh quý riêng biệt như thế?

Hoa mai đâu dễ ngửi mùi hương

Người học Phật cũng được ví như cây mai, như hoa mai, như mùi hương thiêng liêng của hoa. Nghĩa là người tu cũng phải trải qua kiên tâm vững bước trên Tám con đường đạo (Bát chánh đạo) Mùa đông của sự mài giũa Giới, định, Tuệ; của lòng trì niệm không ngưng nghỉ bốn câu kệ trong kinh Kim Cang Bát Nhã Ba La Mật, dũng mãnh và tinh tấn để tự thắng mọi chướng nghiệp - và luôn xả thân vì đại nguyện, thì hoa tâm mới sanh, mới ngửi được mùi hương nhiệm mầu của đạo pháp. Người học Phật không thể không có một phen xương lạnh buốt mà có thể ngửi thấy mùi hương an lạc giải thoát chơn chánh của pháp Phật được. Sự nhiệm mầu vô tận bất khả tư nghì của hoa đạo đến với tâm người tu, để hoa tâm nở và tỏa ngát hương, cần phải có những mùa đông không ngày tháng nhiều hơn thế nữa...

Nhớ tổ Huệ khả xưa, suốt đêm dầm mình trong mưa tuyết lạnh thấu xương, chờ mặt trời rạng lên, chặt đứt một cánh tay để được Tổ đạt Ma nhận làm đệ tử. Và Lục Tổ Huệ Năng:

...Tám tháng đeo đá giã gạo nhà trù, mười lăm năm trú ẩn rừng sâu, ngày xuống núi tóc râu bạc thếch. Những tấm gương cầu học đạo, xả thân vì đạo, vì đại nguyện của các bậc Tổ, của chư vị Pháp sư, Thiên sư, Giảng sư... luôn là nguồn sáng soi dắt người họa Phật chúng ta luyện tâm bền chí...

Hoa Mai-Hoa Tâm-Hoa đạo của mùa xuân trọng đại ấy có thể sẽ rất gần và cũng có thể sẽ rất xa. Một sát na, hay trọn một đời, nhiều đời. Chúng ta, những người học Phật, chỉ nên biết luôn giữ sáng tâm mình và tinh tấn mà tiến bước... Hoa Tâm ắt sen nở hoa, đượm hương bất tuyệt trong lòng mọi người.

Mang Viên Long